In een fel debat kreeg D66-minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken vanavond de volle laag van de oppositie. Zelfs de SGP – fervent tegenstander van referenda – vindt het juridisch niet in de haak dat het kabinet een referendum over afschaffing van het referendum blokkeert.

,,Wij juichen toe dat het referendum wordt afgeschaft, maar dit moet wel op een staatsrechtelijk zuivere manier gebeuren”, zegt SGP-Kamerlid Roelof Bisschop. De partij stemt donderdag in met de intrekkingswet van het kabinet, maar pleit samen met andere oppositiepartijen óók voor het mogelijk maken van een referendum over die wet.

Het debat van vanavond was een vervolg op vorige week, toen onduidelijkheid ontstond over een advies van de Raad van State. Het debat werd uitgesteld zodat de Raad extra toelichting kon geven. Vanmiddag liet de Raad – nogmaals – weten dat de voorgestelde constructie van het kabinet ‘juridisch houdbaar’ is.

Met die ruggensteun slaagt het kabinet er in om de intrekkingswet door de Tweede Kamer te loodsen. ,,Het referendum gaat in de prullenbak, omdat de regering dat wil”, ​zei​ SP-Kamerlid Ronald van Raak. ,,Maar het referendum is niet van de regering, het referendum is van de kiezers."

De oppositiepartijen trokken fel van leer tegen D66-Kamerlid Rob Jetten, die afschaffing verdedigt. ,,Waarom heeft Jan Terlouw – het democratisch geweten van D66 – ongelijk als hij zegt dat hierover een referendum mogelijk moet zijn​?​”, vroeg SP’er Van Raak aan Jetten. Volgens D66 zorgt het raadgevend referendum voor ‘verwarring’ bij kiezers.

Thierry Baudet van Forum voor Democratie noemde Ollongren ‘een sluipmoordenaar van de democratie’. Voor die uitspraak werd hij direct terecht gewezen door Kamervoorzitter​ Khadija Arib​. Baudet diende een motie van wantrouwen in tegen ​de D66-minister, maar die werd met grote meerderheid verworpen. 

GroenLinks was niet blij met de steun van de Raad van State voor de intrekkingswet. ,,Ik denk nog steeds dat de rechtszekerheid in het geding is”, aldus Kamerlid Nevin Özütok. ,,Het is juridisch niet in de haak om tijdens het spel de spelregels te veranderen.”

Eerder gaf hoogleraar staatsrecht Wim Voermans in deze krant aan dat het ‘in strijd is met de huidige wet’ om een referendum over afschaffen van het referendum onmogelijk te maken. ,,In de wet staat nu een artikel dat voorschrijft dat er altijd een periode moet worden gegund waarin burgers een raadgevend referendum kunnen afdwingen. Dat gebeurt nu niet. Een rechter zou het kabinet op dat punt kunnen terugfluiten.”

De Tweede Kamer stemt donderdag over de intrekkingswet. Daarna moet ook de Eerste Kamer zich over het wetsvoorstel buigen.