Ruim een jaar nadat de Raad van State rigoureus een streep zette door de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) presenteerde het Adviescollege Stikstofproblematiek vanmiddag voorstellen om de stikstofcrisis definitief op te lossen. Die zijn hard nodig, want de onlangs door het kabinet bekendgemaakte stikstofplannen zijn veel te vrijblijvend, stelt voorzitter Johan Remkes. ,,De belangrijkste problemen blijven daardoor onopgelost.”

Hoewel het kabinet de aanpak van de stikstofcrisis volgens het Adviescollege absoluut serieus neemt, is de reductie van de stikstofuitstoot van 26 procent in 2030 die minister Schouten (Landbouw) voorstelt volgens Remkes te laag. Hij pleit voor ‘een resultaatsverplichting, geen inspanningsverbintenis’. 

Het risico blijft daardoor bestaan dat de nieuwe plannen juridisch niet houdbaar blijken, zegt het Adviescollege. Remkes ziet overeenkomsten tussen de nieuwe kabinetsplannen en de gewraakte PAS. ,,Het kabinet blijft ruimte zoeken in de huidige regelgeving om zo spoedig mogelijk toestemming (voor meer uitstoot) te verlenen.” 

Luister hier naar de AD Nieuws Update:

De AD Nieuws Update verschijnt elke werkdag op Spotify en Apple Podcasts.

Alleen met strenge(re) afspraken kan het  stikstofprobleem definitief worden opgelost, meent het Adviescollege Stikstofproblematiek. Die moeten bovendien duidelijk in de wet worden vastgelegd. Allereerst dient de stikstofuitstoot in 2030 te halveren ten opzichte van vorig jaar. 

Dat betekent dat de agrarische sector de stikstofuitstoot nog veel verder zal moeten terugdringen dan het kabinet nu voor ogen staat. Met alleen maar vrijwillige regelingen lukt dat niet, benadrukt hij. ,,Soms is het nodig om gericht bedrijven uit te kopen die in de buurt van natuurgebieden voor de meeste uitstoot zorgen.”

Daar staat tegenover de commissie de regelgeving voor boeren wil vereenvoudigen. ,,Ze moeten nu wel aan heel veel regelgeving voldoen en ik begrijp de ergernis daarover”, aldus Remkes. Hij pleit daarom voor een ‘afrekenbare stoffenbalans’: een soort algehele boekhouding over wat er aan bijvoorbeeld voer en mest in een boerenbedrijf omgaat, en wat er aan ammoniak wordt uitgestoten. Die moet veel bestaande administratieve rompslomp vervangen.

_{Tekst gaat verder na de foto}

Al met al kan de uitstoot slechts met duidelijke, in de wet vastgelegde maatregelen omlaag. ,,Alleen met voldoende juridische borging kan geloofwaardig uitvoering worden gegeven aan de PAS-uitspraak van de Raad van State”, stelt Remkes. 

Het eindadvies is al het vierde rapport waarmee het Adviescollege Stikstofproblematiek komt. Vorig jaar september adviseerde Remkes al de maximumsnelheid op Nederlandse wegen te verlagen, iets wat daarna ook gebeurde. Drie maanden later volgde een advies voor de landbouw (Beweiden en bemesten), terwijl de commissie in januari stelde dat ook het vliegverkeer veel duurzamer moet worden. 

Remkes bestrijdt de veel gehoorde suggestie dat de coronacrisis het stikstofprobleem afgelopen maanden als het ware vanzelf heeft opgelost. ,,De abrupte afname van emissies van stikstofoxiden is naar verwachting tijdelijk en de ammoniakemissies van de landbouw zijn afgelopen maanden niet afgenomen. Als de economie straks weer op gang komt, is het van belang dat stikstof de ontwikkelingen niet onnodig hindert.”

Het Adviescollege Stikstofproblematiek wil goed laten monitoren of de uitstoot inderdaad omlaag gaat. Blijkt over tien jaar dat dit niet hard genoeg gaat, dan zijn meer maatregelen nodig. Remkes: ,,ik lees in de plannen van het kabinet te vaak het woordt ‘streven'. Terwijl de Raad van State wel duidelijk heeft gemaakt dat dat onvoldoende is.”

Bekijk hier onze video's over de stikstofproblematiek: