Coronacrisis is dreun voor de schatkist: grootste tekort sinds Tweede Wereldoorlog
Het kabinet denkt dit jaar maar liefst 92 miljard euro te kort te komen. Met een geschat begrotingstekort van 11,8 procent is sprake van een naoorlogs record. De staatsschuld explodeert eveneens en komt uit op 65,2 procent. Ondanks de ‘enorme dreun’ hoeft Nederland niet te vrezen voor een flinke bezuinigingsronde, aldus premier Mark Rutte vanmiddag in een reactie.
De rode cijfers komen naar voren in de Voorjaarsnota die minister van Financiën Wopke Hoekstra naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Volgens de bewindsman is sprake van een ‘eerste grove schatting’ en kan het saldo uiteindelijk hoger of lager uitvallen: ,, De enige zekerheid die we daarvan hebben, is dat ook deze weer zal worden bijgesteld”, stelt hij.
De schatkist wordt in vele opzichten hard geraakt door de coronacrisis. Zo is er al 20 miljard euro uitgegeven aan allerlei steunmaatregelen en zorgt uitstel van belastingen en premies ervoor dat er dit jaar circa 32 miljard euro minder binnenkomt. Hiervan is de hoop dat een deel in volgende jaren alsnog kan worden betaald.
Krimp
De grootste klap wordt echter toegebracht door de economische neergang. Hoekstra volgt de inschatting van het Internationaal Monetair Fonds, dat voor Nederland in 2020 uitgaat van 7,5 procent krimp. Door minder economische activiteit komen er bijvoorbeeld veel minder opbrengsten uit de btw en de inkomstenbelasting binnen. Ook zijn er hogere uitgaven aan onder meer WW en bijstand. Reken je de gevolgen daarvan door, dan is sprake van een extra gat van 45 miljard euro.
In het voorjaar dacht het Centraal Planbureau dat de begroting dit jaar nog een overschot van 9 miljard euro zou vertonen. In dat cijfer was echter nog geen rekening gehouden met de gevolgen van de coronacrisis. Doordat dit overschot compleet verdampt rest onder de streep een tekort van 92 miljard euro, ofwel 11,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp).
Tweede Wereldoorlog
Dat percentage is in de naoorlogse geschiedenis nooit eerder zo groot geweest. Het grootste begrotingstekort dat Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog had, stamt uit 1995. Toen kwam de overheid 9,2 procent van het bbp te kort, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Dit negatieve saldo tijdens het eerste kabinet Kok is enigszins vertekend, omdat het voor een belangrijk deel werd veroorzaakt door de eenmalige afkoop van subsidies aan woningcorporaties. Tijdens de meer recente grote recessie als gevolg van de kredietcrisis kwam het overheidstekort nooit tot zulke hoge niveaus. Het piekjaar was 2009 toen het tekort op 5,6 procent uitkwam, pakweg de helft van het percentage waar Hoekstra nu rekening mee houdt.
Staatsschuld
De combinatie van stijgende tekorten en een krimpende economie zorgt ervoor dat de staatsschuld hard oploopt. Eind vorig jaar bedroeg de nationale schuld nog 49 procent. Als gevolg van de coronacrisis stijgt dit getal mogelijk in één klap naar 65,2 procent.
Zowel het tekort- als het schuldniveau overstijgt dit jaar de kritische grens van het Europese Stabiliteits- en Groeipact. Daarin is afgesproken dat het tekort maximaal 3 procent mag bedragen en de schuld 60 procent. Nederland heeft echter eerder al met de andere Europese lidstaten afgesproken dat deze grenzen, vanwege de ‘uitzonderlijke omstandigheden’, overschreden mogen worden. Er hoeft voorlopig dus niet bezuinigd te worden.
Geen bezuinigingen
Volgens premier Rutte kan ons land de slechte vooruitzichten aan. ,,Hier helpt het enorm dat we spaarzaam zijn geweest de afgelopen jaren. We hebben een enorme appel voor de dorst. We hebben de ruimte om dit op te vangen.’’
De tekorten zijn volgens hem dan ook geen reden voor grote bezuinigingen. ,,Nee, dat zou ik niet doen. We hebben ruimte op de financiële markten. Die nemen we ook. Dat leidt wel tot een oplopend tekort, maar veel belastinginkomsten komen ook weer terug. Ik denk dat we dat niet hoeven op te lossen door een nieuwe bezuinigingsronde.”
Tegelijk ziet hij ook dat het tekort oploopt, vooral door coronamaatregelen. ,,We zien de risico’s voor bedrijven, de hinder die gezinnen hebben, maatschappelijk ook. Maar we moeten dit enorm voorzichtig doen. Ik zou dolgraag de maatregelen willen versoepelen. Maar de versoepeling nu, kan ook enorme effecten hebben en de druk verhogen op de zorg. De effecten van wat we vandaag doen, zien we pas echt over twee of drie weken.”
Bekijk de reactie van Rutte tijdens de persconferentie van vandaag:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
85
Strijd Pensioenwet nadert ontknoping, voorstanders zien geen probleem met Grondwet
-
PREMIUM
CDA sleutelt aan noodplan voor vroege verkiezingen: ‘We zijn sneuvelbereid’
Het CDA maakt zich op voor vroege verkiezingen. Maar de partij worstelt met het leiderschap: een wissel van Wopke Hoekstra is electoraal mogelijk verstandig, maar het oogt lelijk als de zoveelste partijleider bij het grofvuil belandt. We spraken prominente CDA’ers over de stemming binnen de partij en de plannen voor komende zomer: ‘Ik denk niet dat Wopke het nog een keer moet doen’ -
PREMIUM11
Filosoof over de kunst van het uitstellen: ‘Doe nooit een taak die morgen verdwenen kan zijn’
De meeste mensen stellen dat wat ze moeten doen uit en voelen zich daar dan schuldig over. Vooral niet doen, legt filosoof John Perry uit aan journalist en notoire uitsteller Saskia Smith. Een gestructureerde uitsteller krijgt volgens hem juist een heleboel voor elkaar omdat ze die andere dingen niet doen. -
autotest
Zo gaat de Renault Espace met zijn tijd mee: van MPV naar SUV
De zesde generatie van de Renault Espace heeft weinig gemeen met de praktische busjes van de eerste vier generaties. De multifunctionele indeling uit het verleden is verdwenen en soepele zescilinders maakten plaats voor haperende hybrides. -
Corona zet diensten UWV verder onder druk: ‘Al 1,5 miljoen werkenden hebben hulp nodig’
Het UWV presenteert vandaag het jaarverslag voor 2019, in de wetenschap dat dit jaar waarschijnlijk een stuk minder rooskleurig zal uitpakken voor de economie en werkgelegenheid. De organisatie wil mensen die door de coronacrisis hun baan kwijt zijn zo snel mogelijk aan nieuw werk helpen, maar worstelt met een groeiende vraag naar de voorzieningen en een doorlopend tekort aan verzekeringsartsen om beoordelingen uit te voeren.
-
PREMIUMGeldvraag
Banken vragen geld voor betaalrekening, maar bieden nauwelijks spaarrente: zo zit het
-
-
-
PREMIUMOnder politici
Van WOZ-aanslag tot parkeerbon: bezwaarmaak-industrie laat overheid finaal vastlopen
De overheid loopt van alle kanten vast en dat wordt verergerd door het dwangsommencircus. Elke week schrijft politiek verslaggever Hans van Soest over wat er speelt in Den Haag in Onder Politici. -
68
Hogere bonus voor gemeenten die snel asielplekken aandragen
De nadere uitwerking van de zogeheten spreidingswet is nu toch af. Met de wet wil het kabinet asielzoekers eerlijk over het land verdelen en gemeenten die opvang weigeren kunnen dwingen. De wet kent een bonusbeleid voor snel handelende gemeenten.