D66-leider Kaag zet formatie op scherp met sneer naar Rutte

D66-leider Sigrid Kaag heeft in een toespraak uitgehaald naar het leiderschap van VVD-premier Mark Rutte. Ze spreekt over ‘regelen en ritselen zonder visie’ en hekelt ‘binnenskamers spelletjes spelen met partijpolitieke emotie’.

Peter Winterman en Jan Hoedeman 06-09-21, 20:37 Laatste update: 07-09-21, 08:14

Bij de jaarlijkse HJ Schoo-lezing in Amsterdam heeft Kaag vanavond gezegd dat ‘het gehalte Haags gedoe’ in de kabinetsformatie ‘veel te hoog is’. ,,Er lijkt meer tijd te worden besteed aan wat er geschreven wordt in de krant dan de geschiedenis die wij zelf willen schrijven’’, zegt ze over de formatiegesprekken. ,,En het geeft een heel ongemakkelijk gevoel.’’

Kaag vraagt zich af of ze ‘te goedgelovig’ was toen ze deze zomer samen met Rutte een aanzet voor een regeerakkoord schreef. Het gaf haar vertrouwen dat een meerderheidskabinet kon worden gevormd, zeker nadat PvdA en GroenLinks enthousiast op het stuk hadden gereageerd. Kaag kan nu ‘moeilijk bevatten’ dat met die partijen niet wordt onderhandeld. ,,Na een zomer vol inhoudelijk werk zijn helaas potentiële bondgenoten op niet-inhoudelijke gronden uitgesloten’’, zegt ze.

ChristenUnie-lijsttrekker Segers was niet te spreken over de handelswijze van Kaag en Rutte (tekst gaat verder onder de video)

‘Grote reparatie’

Waar het evenwicht ontbreekt, gaat het mis. Rutte, Wilders en het CDA kunnen daarover meepraten
Sigrid Kaag (D66)

De D66-leider legt de schuld voor de impasse in de formatie bij de VVD, niet bij haar eigen blokkade voor een voortzetting van de huidige coalitie met de ChristenUnie. Kaag trekt de intenties van Rutte in twijfel: ,,Ik dacht dat het menens was, werken vanuit de inhoud.’’ Het is daarom tijd, stelt Kaag, om te werken aan ‘de grote reparatie’. ,,Het is nu, voor mij, de verantwoordelijkheid van de grootste partij om de impasse te doorbreken.’’

De oplossing ziet Kaag niet in een minderheidskabinet van VVD, D66 en CDA. Ze roept Rutte op ‘de inhoudelijke steun en het politiek vertrouwen te herwinnen, met name van links’. Kaag wil ‘een kabinet dat uit conservatieve en progressieve krachten bestaat’. ,,Een evenwichtig kabinet. Waar het evenwicht ontbreekt, gaat het mis. Rutte, Wilders en het CDA kunnen daarover meepraten.’’

‘Laten sussen door politieke bijziendheid’

Dat is niet de enige sneer naar Rutte. Zo hekelt Kaag in haar toespraak ‘degenen die om het hardst roepen hoe onwijs gaaf ons landje is’. ,,Veel te lang hebben we ons in de verdoving van de zelfgenoegzaamheid collectief laten sussen door politieke bijziendheid’’, zegt ze.

,,Leiderschap is voor mij dan ook het tegenovergestelde van regelen en ritselen zonder visie.’’ Ze vervolgt: ,,Als me iets is opgevallen in de jaren nadat ik terugkwam naar Nederland, nu bijna vier jaar geleden, is het wel dat politiek hier in het bijzonder wordt bedreven door koffie te drinken, relaties te managen en binnenskamers spelletjes te spelen met partijpolitieke emotie.’’

Ruim vijf maanden geleden nam Kaag al eens afstand van Rutte door in een debat te zeggen: ‘Hier scheiden onze wegen’. Nu neemt ze opnieuw afstand. Wat de uitlatingen van Kaag betekenen voor het verdere verloop van de formatie is onduidelijk. Dinsdag debatteert de Tweede Kamer over het eindverslag van informateur Hamer.