Daarmee zegt de partij vandaag een oplossing te presenteren voor de stikstofcrisis. Duizenden bouwprojecten zitten in de knel door een uitspraak van de Raad van State over de beperking van stikstof. Het kabinet is naarstig op zoek naar een uitweg waarbij geplande woningbouw, aanleg van wegen en andere infrastructuurprojecten toch kunnen doorgaan.

,,Van de schadelijke stikstofuitstoot binnen Nederland is ongeveer 70 procent afkomstig van de landbouw en de intensieve veehouderij’’, zegt D66-Kamerlid Tjeerd de Groot. ,,Dat is enorm. Terwijl de bijdrage van de intensieve veehouderij aan de economie nog geen 1 procent is. Die verhouding is compleet zoek.’’

Nederland telt nu duizenden landbouwbedrijven met in totaal 100 miljoen kippen, 12 miljoen varkens, 4 miljoen koeien en 600.000 geiten. De ammoniak uit de mest van deze dieren wordt omgezet in stikstof. ,,Wij produceren te veel vlees voor onze eigen inwoners’’, zegt De Groot. ,,Op Amerika na zijn wij de grootste agrarische exporteur ter wereld. Wij leven echter op een postzegel: de schade voor de natuur is té groot.’’

D66 wil dat boeren de overstap maken naar kringlooplandbouw, waarbij zij fors minder dieren houden, óf ervoor kiezen hun bedrijf te beëindigen. ,,Bij beide keuzes gaat de overheid financieel helpen. Dit kabinet moet de overgang naar kringlooplandbouw zo aantrekkelijk mogelijk maken. En er moet extra geld komen om boerenbedrijven uit te kopen.’’

Het D66-plan ligt zeer gevoelig bij coalitiepartners CDA en VVD, met een grote agrarische achterban. ,,Het eerlijke verhaal is dat het zo niet langer kan’’, zegt De Groot. ,,Oók de kiezers van CDA en VVD willen wonen, werken, een schone lucht en schoon drinkwater. Daarom moeten wij als coalitie nu scherpe politieke keuzes maken.’’ Volgens De Groot moet ook de Rabobank, de grootste financier van agrarische bedrijven, over de brug komen. ,,Die zal fors moeten afschrijven op de investeringen die zij heeft gedaan in de bio-industrie.’’

Het plan van D66 ‘lost niks op’, stelt land- en tuinbouwbranchevereniging LTO Nederland in een reactie. LTO spreekt van een ‘bizar proefballonnetje’. Volgens de organisatie snijdt het plan geen hout en is het bovendien oneerlijk om een sector te belasten die al zoveel zou hebben gedaan voor de verduurzaming.

,,Zelfs als we de gehele veestapel naar het buitenland verplaatsen blijft de juridische werkelijkheid dat er nog steeds te veel stikstof is.” De brancheorganisaties van varkenshouders (POV) en pluimveehouders (NOP en NVP) sluiten zich daarbij aan. D66-Kamerlid Tjeerd de Groot ‘liegt alles aan elkaar, voor eigen politiek gewin in de Randstad’, zo concluderen ze.