Debat Rutte-Baudet: fel en persoonlijk

VideoNadat ze elkaar een week lang openlijk uitdaagden (‘durf je niet?’), vormde het haantjesgevecht tussen premier Mark Rutte en Forum-leider Thierry Baudet gisteravond de slotakte van de verkiezingscampagne. Het debat tussen de twee knetterde. En verraste even.

Tobias den Hartog & Maarten van Ast 22 mei 2019 Laatste update: 11:29

Leiderschap is ook tegen de stroom in durven gaan. Een moreel kompas. Precies dat wat ik bij u mis
Baudet tegen Rutte

Mark Rutte en Thierry Baudet © ANP (Montage AD)

Halverwege het ‘titanendebat’ in de Rode Hoed valt de luide en goedgevulde zaal toch ineens stil. Hebben de twee kemphanen even ervoor nog hun bekende stokpaardjes voor of tegen de EU bereden, ineens hangt er een andere sfeer. Persoonlijk vooral.

Premier Rutte vraagt wat Baudets definitie van leiderschap is. Enkele tellen houdt deze stil, toch ongewoon in politieke debatten. En dan antwoordt Baudet toch weer als politicus: ,,Leiderschap is ook tegen de stroom in durven gaan. Een moreel kompas. Precies dat wat ik bij u mis.”

De wedervraag van Baudet ontregelt nog veel meer: ,,Wanneer heeft u voor het laatste gehuild?’’ Rutte: ,,Toen mijn zus overleed, vier jaar geleden.’’ Baudet: ,,Vier maanden geleden. Gecondoleerd.” De zaal valt – opnieuw - stil.

Meer politiek geladen vraagt de premier waarom Baudet eerder beweerde dat vrouwen ‘vaker op linkse partijen stemmen’. ,,Waar komen zulke idiote ideeën vandaan?’’ Baudet: ,,Ik ben dol op vrouwen.’’

Het blijkt een spaarzame ontregeling van een debat over ‘de koers van Europa’ dat verder juist niet verraste.

Daarvoor hielden de twee te rotsvast aan eigen standpunten vast. Met verve en schwung, dat wel.

Tekentafeloplossing

U bent een Rusland-knuffelaar
Rutte tegen Baudet

Zo kon Baudet vurig vraagtekens zetten bij de euro. En bepleiten dat een vertrek uit de muntunie ons land heel veel zou opleveren. ,,Hier is veel onderzoek naar gedaan. Het kan gewoon.’’ Rutte: ,,Door uit de euro te stappen neemt u risico’s met twee miljoen banen. Dit is een tekentafeloplossing.’’ Baudet wilde er niet van weten: ,,Het is allemaal bangmakerij.’’

Zo bleven de politiek leiders op alle vier onderwerpen keurig op vertrouwde paden. Wat wel direct opviel: Baudet oogstte veel vaker luid applaus dan de premier. Hij bleef ook kalm en statig oneliners van de toch veel meer ervaren premier pareren.

Al drukte Rutte wel degelijk op voor Baudet gevoelige plekken. Zoals de ‘naïeve’ opstelling van Baudet tegenover de ‘dreiging’ Russische leider Poetin. Rutte: ,,We moeten, als een vliegtuig als de MH17 uit de lucht wordt geschoten met kracht reageren.’’ Baudet: ,,Er is dreiging, maar sancties tegen dat land zijn slecht voor onze handel.’’ Rutte: ,,U bent een Rusland-knuffelaar.’’

Achterban

Zo markeerden beiden hun positie. En speelden ze de geoefende rol, voor de eigen achterban ook vooral. Rutte als ‘pragmatisch’ voorstander van de Europese Unie, waar het gaat om gezamenlijk asielbeleid, als handelsunie en om de buitengrenzen te bewaken. ,,Als hij de grootste wordt, gaat hij vanaf dag één proberen Europa uit elkaar te scheuren.’’ En Baudet als tegenpool: de EU-criticus die een geldverslindende machine ziet die soevereiniteit van de lidstaten ondermijnt. ,,U zou moeten staan voor de Nederlandse belangen.’’

Bovenal kregen de twee de aandacht waar ze zo naar op zoek waren.

Het debat was immers de finale van een week provocaties tussen de kampen Rutte en Baudet. Vol van beschuldigingen over en weer dat de één niet zou ‘durven’, of de ander zou ‘duiken’. Zo wisten de twee dagenlang de media op te zadelen met de vraag: gaat het wel door? En daarmee was media-attentie voor VVD én Forum verzekerd.

De uitgelokte tweestrijd tussen VVD en Forum zorgde zelfs voor chagrijn bij de andere politie partijen. Die stonden qua media-aandacht ineens buitenspel. Het duel Rutte-Baudet overschaduwde het debat tussen de 12 ‘echte’ lijsttrekkers dat gisteravond een uur ervoor werd gevoerd. Vlak voor het debat stapelden GroenLinks, PvdA, SP daarom tv-reclames: dat er meer te kiezen valt dan ‘knetterrechts’.

Saillant wel: of het wel een tweestrijd is geworden, valt te betwijfelen. In een laatste peiling van bureau Kantar gisteravond, bleek onverwacht dat de PvdA aan kop zou gaan. Alle oorlogstaal kan er ook toe hebben geleid dat veel kiezers zich uit ergernis op een derde kandidaat richten.

Kijk hier naar de reactie van onze chef Politiek Hans van Soest op het debat: