Dodelijke spierziekte ALS slaat vier keer vaker toe in Herwijnen, onduidelijk of radar rol speelt
Inwoners van Herwijnen krijgen vergeleken met inwoners van andere plaatsen vaker de dodelijke spierziekte ALS. Maar volgens de GGD is niet te zeggen of radarstraling daar één van de oorzaken van is. Herwijnen verzet zich tegen de komst van een radartoren van Defensie. In het dorp staat al een KNMI-radar en stond een luchtverkeersradar.
Delen per e-mail
Dat schrijft staatssecretaris Barbara Visser van Defensie vandaag aan de Tweede Kamer. De bewindsvrouw had aan de GGD gevraagd om onderzoek te doen, nadat bezorgde inwoners stelden dat de zeldzame ziekte – die vaak binnen een paar jaar dodelijk is – in Herwijnen 36 keer vaker voorkwam dan elders.
Dat blijkt ‘ongeveer vier keer vaker’ te zijn, stelt de GGD. De afgelopen twintig jaar kregen vijf inwoners van het dorp de diagnose ALS, blijkt uit gegevens van de plaatselijke huisarts. Hij heeft al twintig jaar een praktijk in het dorp en kon niet verder terugkijken in het systeem. Eén oud-inwoner kreeg de ziekte ook.
‘Verschrikkelijke ziekte’
Op basis van het gemiddeld aantal gevallen van ALS in Nederland zou de gezondheidsdienst in twintig jaar tijd geen of maximaal vier gevallen van ALS in Herwijnen hebben verwacht. De GGD heeft begrip voor de ongerustheid in Herwijnen. De dienst noemt ALS ‘een verschrikkelijke ziekte’ en stelt dat de ziektegevallen in een klein dorp als Herwijnen ‘impact’ hebben. ,,Het is begrijpelijk dat de inwoners zich afvragen wat de oorzaak zou kunnen zijn.”
Het is begrijpelijk dat de inwoners zich afvragen wat de oorzaak zou kunnen zijn
Maar op die vraag – wáárom de ziekte in het dorp in de gemeente West Betuwe vaker voorkomt – heeft de GGD geen antwoord. ,,Helaas kan met de huidige kennis geen eenduidig antwoord op de vraag naar de oorzaak van het voorkomen van ALS in Herwijnen worden gegeven.” Het kan toeval zijn, schrijft de GGD aan Defensie, of door verwantschap van patiënten komen.
Tekst gaat verder onder kaartje
Volgens de dienst speelt ‘een combinatie van factoren’ een rol bij het ontstaan van ALS, zoals erfelijke aanleg (waarschijnlijk door een afwijkend gen), leefstijl en mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk of in de woonomgeving. Twee risicofactoren worden door wetenschappelijk onderzoek bevestigd, zegt de GGD, roken verhoogt het risico op ALS en het eten van vette vis verkleint het risico op ALS. Nader onderzoek in Herwijnen is ‘niet zinvol’. Zo’n onderzoek zou volgens de GGD ‘op grote schaal’ moeten worden gedaan.
Verband
In 2019 suggereerde een Franse studie wel dat er een mogelijk verband is tussen elektromagnetische straling en ALS, stelt het Kennisplatform Elektromagnetische Velden na vragen van de GGD. Maar, zo plaatst het Kennisplatform ‘een kanttekening’, op basis van één onderzoek kunnen geen conclusies worden getrokken. Voor een ‘eerste aanwijzing’ op ‘een mogelijk verhoogd risico’ zijn ‘meerdere onderzoeken met vergelijkbaar resultaat’ nodig. ,,Het is dus niet bewezen dat er een verband is, maar het is ook niet mogelijk om het uit te sluiten.”
Het ministerie van Defensie wil de huidige, veertig jaar oude radar in Nieuw-Milligen vervangen en verplaatsen naar Herwijnen. Die locatie is volgens de krijgsmacht ‘optimaal’. De grond werd in 2015 al aangekocht. De gemeente West Betuwe werkt niet mee aan de bouw van de radartoren. Er zijn twee andere plekken die ook geschikt zouden zijn voor de radar, in de gemeenten Vijfheerenlanden en Molenlanden. De Tweede Kamer vroeg Visser voor de zomer om nogmaals te checken of die gemeenten wél mee willen werken aan de bouw.
De gemeentebesturen hebben de staatssecretaris nogmaals laten weten dat zij niet zitten te wachten op een radar op hun grond. Zij vrezen een ‘gebrek aan draagvlak’ en ‘achten de radar niet passend’. Bovendien is de grond waarop de toren zou moeten verrijzen in het bezit van particulieren. Daarom houdt Visser vast aan Herwijnen. De Tweede Kamer spreekt morgen weer over Herwijnen.
Bekijk hieronder onze trending nieuwsvideo's:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Door webshops ligt een koopverslaving op de loer, dit doe je eraan
Winkelen en uitgaan kan al een tijd niet, maar gelukkig hebben we webshops. Nou ja, gelukkig... Voor sommige mensen is een druk op de koopknop zó verleidelijk, dat een koopverslaving op de loer ligt. -
PREMIUM
‘Bang voor die radar? Neuh... We noemen hem hier de Kaasschaaf’
Terwijl Herwijnen zich met hand en tand verzet tegen de bouw van een militaire radar, staat er bij het Friese Wier exact zo’n exemplaar. Zonder veel reuring. ,,We praten hier meer over kaatsen dan over het radarstation.” -
PREMIUMVerkiezingen
Is nieuw asfalt nog nodig nu thuiswerken de norm is? Partijen zijn verdeeld
In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen geven politieke partijen in acht afleveringen hun standpunten op het gebied van onder meer wonen, werken, vergroening, asfalt en de nexit. Vandaag aflevering 6: Hebben we al dat asfalt nog wel nodig nu miljoenen mensen thuiswerken? Aan het woord Gijs van Dijk (PvdA) en Joost Eerdmans (JA21). -
PREMIUMKoken & eten
In deze chocoladefabriek in Brabant kun je je eigen pak hagelslag maken
Het heeft de sfeer van Sjakie in de Chocoladefabriek, maar het is levensecht. In een nieuwe chocoladefabriek in het Brabantse Veghel die nu in de maak is, maak je je eigen chocoladereep, in je eigen favoriete smaak, met je zelf ontworpen wikkel erom. In de fabriek werken alleen maar jonge mensen. -
PREMIUM18
Brussel werkt al aan vaccinatiebewijs, maar Den Haag is er nog niet voor te porren
Het kabinet is op dit moment nog niet te porren voor de invoering van een vaccinatiebewijs. In Den Haag zien ze nu te veel beren op de weg, terwijl Brussel al werkt aan een vaccinatiepaspoort richting de komende zomervakantie.
-
PREMIUMInterview11
SCP: Coronacrisis zaait verdeeldheid, overheid moet voorkomen dat vlam in pan slaat
De coronacrisis kan grote verdeeldheid zaaien tussen verschillende bevolkingsgroepen, waarschuwt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). De overheid moet voorkomen dat de vlam in de pan slaat. -
PREMIUM
Defensie wil ondanks weerstand snel nieuwe radar, beveiliging van luchtruim is in het geding
Defensie wil een nieuwe radar – en snel een beetje. Het bewaken en beveiligen van het luchtruim is in het geding. De radar in het noorden van het land is vervangen maar nog niet opgeleverd en de radar op de Veluwe valt regelmatig uit. ,,We hebben nu een gevaarlijke situatie.” -
Opinie
Eerlijke handel mag niet weer vier jaar wachten
Nederland moet breken met verdragen die goed zijn voor multinationals. Globalisering versterkt onder meer de oneerlijke concurrentie voor werknemers en boeren, stellen vier maatschappelijke organisaties.