Geen hennepplantages, geen telers, geen bankrekeningen: wietproef dreigt flop te worden

Drie jaar na alle ronkende aankondigingen van de wietplannen lijkt het project faliekant te mislukken, zo is op te maken uit een brief aan de Tweede Kamer van het kabinet.

Dat wil - althans, dat probeert- een proef van de grond te tillen waarbij in tien gemeenten de hele wiethandel onder staatstoezicht gaat verlopen. De hoop is, vooral van D66, dat daarmee de rol van criminelen wordt teruggedrongen en ‘gezondere’ wiet beschikbaar wordt.

Maar sinds de proef wordt vormgegeven, stapelen problemen zich op. Zo wilden veel gemeenten niet mee doen, anderen zijn zelfs tegen en er blijkt nog steeds geen grote stad te zijn gevonden die wil meedoen aan de proef die 4 jaar moet gaan duren.

Probleem is dus allereerst dat er geen grote stad kan worden gevonden mee te doen, terwijl dit volgens onderzoekers een voorwaarde is om goede vergelijkingsresultaten te krijgen met de situatie nu. Maar meer dan dat de ‘interesse’ bij de G4-gemeenten is ‘gepolst’ lijkt er nog niet te zijn gebeurd.

Ook zijn er nog niet genoeg wiettelers gevonden die willen meedoen. Er zijn er acht aangewezen, maar de ‘negende en tiende’ ontbreken nog. Maar misschien nog erger: de telers die wel meedoen, lopen tegen problemen aan. Zo heeft een ‘aantal’ van hen ‘problemen heeft met het verkrijgen’ van een locatie. Ook lukt het telers niet om een bankrekening te openen, omdat banken bang zijn te worden vervolgd voor het helpen bij witwassen en het financieren van terrorisme. Het kabinet hoopt daarbij te kunnen lobbyen, maar vooralsnog dus zonder resultaat. De ministers in hun brief: ,,De weg naar de start blijkt hobbelig te zijn.”

Intussen hebben enkele gemeenten die mee zouden doen aan een proef met legale wietteelt met teleurstelling gereageerd op nieuw uitstel van het experiment. ,,Het is duidelijk dat iedereen die de wietproef goed gezind is, teleurgesteld is”, liet burgemeester Paul Depla van Breda in een eerste reactie weten. Ook burgemeester Theo Weterings van Tilburg reageert somber. ,,Wederom vertraging - hoeveel kun je nóg vertragen”, laat hij via zijn woordvoerster weten. ,,We verwachten dat enkele Kamerleden zich nu toch wel achter de oren gaan krabben, zo van: wat gebeurt hier?”

,,Het was oorspronkelijk de bedoeling dat de eerste ervaringen met de legale teelt zouden kunnen worden meegenomen in de formatie”, aldus de woordvoerster van Weterings. ,,Die ging één jaar geleden van start. Ervaringen over hoe om te gaan met softdrugs, die in het huidige regeerakkoord konden worden opgenomen. Daarvan is niets terechtgekomen. Dit uitstel is opnieuw een teleurstelling.”

Depla vindt dat er óf snel met de proef moet worden begonnen, óf gelijk moet worden doorgepakt met gewijzigde wetgeving, waarbij tot legalisering van de wietteelt wordt overgegaan. ,,Het duurt wel heel erg lang”, zei hij. ,,Er moet vaart worden gemaakt. Hoeveel tijd verliezen we nog? Misschien moeten we maar de definitieve stap naar legalisatie zetten en die proef overslaan. Steeds meer landen hebben inmiddels zat ervaring opgedaan met legale wietteelt.”

Tegelijk werd de proef wel onderwerp van politieke spelletjes, zo lijkt het. Vooral het CDA verbond -met steun van wetenschappers overigens- zulke hoge eisen aan de proef dat de uitvoering alsmaar moeilijker werd. Grote steden haakten om dat eisenpakket af. Zo moeten álle coffeeshops in een gemeente meedoen. Rotterdam vreesde bijvoorbeeld dat coffeeshophouders na het experiment alsnog zijn aangewezen op het kopen van softdrugs van criminelen. Een andere voorwaarde is dat alle coffeeshops in deelnemende gemeenten moeten meedoen. ,,Rotterdam heeft bijna veertig coffeeshops. Wat zijn de gevolgen als coffeeshops niet mee willen doen, moeten we ze dan sluiten?”, vroeg burgemeester Aboutaleb zich af.

Ondanks alle malheur is D66-Tweede Kamerlid Joost Sneller nog altijd hoopvol. ,,Als je grote idealen hebt, komt je ook problemen tegen. Maar de stippen op de horizon staan, ik zie nog steeds dat dit kan slagen.”

Hij wijst erop dat het glas voor ‘achttiende’ vol is. ,,Want we hebben acht van de tien telers en we weten dat bijvoorbeeld Utrecht wel ver is met interesse om mee te doen. Deze brief van het kabinet is misschien net wat te somber over waar we staan.”

Toch zal vooral het CDA blijven hopen dat de proef uiteindelijk alsnog in de soep loopt en een volgend kabinet er weer een streep door zet.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: