Grondig onderzoek naar eierschandaal

Het kabinet stelt: ,,Afgelopen dagen is er onrust ontstaan over de aanwezigheid van de stof fipronil in eieren. Deze onrust is meer dan begrijpelijk. Het nieuws dat er een stof in een levensmiddel zit die daar niet hoort tast het vertrouwen in de voedselveiligheid aan." 

De NVWA is daarom in samenwerking met het het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL) op dit moment druk bezig met het nemen van maatregelen zodat de laatste van alle besmette eieren van de markt af zijn.

Het is de eerste officiële reactie namens het kabinet door de staatssecretaris van Economische Zaken, Martijn van Dam, en de minister van Volksgezondheid, Edith Schippers. Zij zijn allebei betrokken bij de eiercrisis. Tot nu toe lieten ze de berichtgeving over de crisis over aan waakhond NVWA. Er was de afgelopen dagen veel kritiek op de verwarrende communicatie door deze instantie. 

Het strafrechtelijk onderzoek naar de affaire met het gif fipronil dat in eieren terecht is gekomen, is volgens justitie ,,in volle gang''. Zo zijn onder meer monsters genomen bij het bedrijf dat er verantwoordelijk voor zou zijn dat het verboden middel in eieren is beland. Ook is daar administratie in beslag genomen.

Ondertussen wordt de economische schade steeds groter; die zou nu al in de miljoenen lopen. Een toonaangevend detailhandelsconcern in Duitsland heeft inmiddels onze eieren uit de schappen verbannen. De supermarktketens Aldi en Lidl doen Nederlandse eieren deels in de ban. Albert Heijn haalt bij al zijn supermarkten veertien soorten eieren uit de schappen, naar aanleiding van het fipronil-schandaal.  

Ook consumenten zijn zwaar bezorgd. Het eten van eieren die de giftige stof bevatten, levert echter geen acute gezondheidseffecten op, is de inschatting van twee toxicologen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Over mogelijke gevolgen die op langere termijn optreden door het eten van de besmette eieren is volgens hen nu nog niets met zekerheid te zeggen.

De NVWA houdt 138 van de ongeveer 180 onderzochte pluimveebedrijven gesloten. De eieren in deze bedrijven bevatten een te hoog gehalte fipronil, een middel dat verboden is in de voedselindustrie. Naast de blokkering van de bedrijven die door het servicebedrijf zijn behandeld heeft de waakhond vorige week monsters van eieren uit supermarkten genomen. 

Uit de resultaten van deze monsters blijkt dat in 26% van de eieren meer dan Europese norm wordt aangetroffen. De NVWA zal de komende tijd monsters blijven nemen in de supermarkten, laat het kabinet weten.

Tweede Kamerleden zijn in ieder geval niet te spreken over de gang van zaken. Zo blijkt nu ook dat op 19 juni de Belgische toezichthouder voor het eerst contact heeft gezocht over gifeieren met het NVWA. Op 28 juni is er vervolgens een onderzoeksverzoek door de Belgen gedaan naar het bedrijf dat behandelingen aanbiedt met het giftige middel. Nadat de administratie was uitgeplozen, zijn op 19 juli (een maand later) pas de eerste monsters genomen bij acht recent behandelde boerenbedrijven. Toen het daar mis bleek, stelde de NVWA blokkades in en volgde onderzoek naar alle behandelde bedrijven sinds 1 januari. 

CDA-Kamerlid Jaco Geurts zegt in een reactie op de kabinetsbrief: ,,Ik ben woedend. Er wordt gesold met onze voedselveiligheid en de Nederlandse pluimveesector is de dupe. Hoe kan het dat de Belgen al begin juni wisten van fipronil in de eieren? Op 19 juni is Nederland geïnformeerd en de eerste monsters zijn één maand later pas op 19 juli door de NVWA genomen? Ongehoord en onacceptabel. De onderste steen moet zo snel mogelijk boven."

Pieter van Vollenhoven, voorzitter van de Stichting Maatschappij en Veiligheid, zei vanmorgen in het AD nog dat de NVWA in de praktijk geen voedselwaakhond is, maar een verlengstuk van het economisch beleid.        

Het kabinet meldt over de kritiek op de waakhond: ,,In de media horen we op dit moment verschillende vormen van kritiek op het handelen van de NVWA. Er is zorgvuldig beoordeeld of lage concentraties in levensmiddelen van deze stoffen gevaar kunnen vormen voor consumenten. Hierbij is uitgangspunt dat de meest kwetsbare consumenten beschermd worden. Essentieel voor de werking van ons voedselveiligheidssysteem is echter dat de NVWA strikt handhaaft."