De Inspectie deed al eerder onderzoek naar de overlastgevende asielzoekers. Uit het vandaag verschenen vervolgonderzoek blijkt dat de overlastgevers nauwelijks te corrigeren zijn. Dat lukt alleen in speciale opvanglocaties. 

Het probleem wordt vooral veroorzaakt door jonge mannen uit Marokko, Algerije, Libië en Tunesië. Die landen staan te boek als 'veilig', waardoor de kans dat zij asiel krijgen klein is. Ook omdat de Inspectie constateert dat ze in hun land niet worden vervolgd vanwege hun geloof of politieke overtuiging. 

De speciale centra voor overlastgevers zijn schaars: voor meerderjarigen is er maar één plek, in Hoogeveen. Daar hebben medewerkers meer sanctiemogelijkheden dan in gewone opvangcentra en mogen boa's (buitengewoon opsporingsambtenaren) ook fysiek ingrijpen. Minderjarigen worden op speciale locaties begeleid door voogdijinstelling Nidos.

Als asielzoekers voor problemen zorgen, kunnen zij niet meteen naar zo’n speciale opvang. Daar zijn juridische voorwaarden aan verbonden. Daarom verblijven ze ook in gewone asielzoekerscentra. Maar daar, zegt de Inspectie, kan het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) de groep probleemasielzoekers niet aan. ,,Deze moeilijke werksituatie zorgt voor demotivatie bij medewerkers van het COA en de politie en een hoog ziekteverzuim bij met name het COA”, constateert de Inspectie. Hierdoor raakt de aanpak van de groep overlastgevers nog meer in het gedrang. 

Al eerder werd afgesproken om de asielaanvragen van de overlastgevers met voorrang te behandelen, zodat zij maar zo kort mogelijk in de asielzoekerscentra hoeven te blijven. Maar dat gebeurt lang niet altijd, stelt de Inspectie. En zelfs als het wél gebeurt, lukt uitzetten vaak niet. De landen waar de overlastgevende asielzoekers vandaan komen, verstrekken vaak geen reisdocument. In andere gevallen verdwijnen overlastgevers in de illegaliteit. 

De Inspectie adviseert staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid om te kijken of COA-medewerkers meer bevoegdheden en opleiding moeten krijgen om beter in staat te zijn de overlast aan te pakken. Ook wil de Inspectie dat de staatssecretaris kijkt of binnen de EU strafrechtelijke informatie over overlastgevers gedeeld kan worden. De migranten leiden vaak een zwervend leven binnen Europa en belanden dan ook in de criminaliteit. Als in ons land eerder bekend is dat de mannen een strafblad hebben, kan het COA-personeel hun gedrag vooraf al beter inschatten en aanpakken. 

Vluchtenlingenorganisatie VluchtelingenWerk Nederland laat in een reactie weten de zorgen uit rapport te herkennen en te delen: ,,Vluchtelingen in asielzoekerscentra hebben hier ook veel last van. Het is vaak een klein groepje overlastgevers dat het voor een heel AZC verpest. Dit is ook funest voor het draagvlak voor asielzoekerscentra. Het is ontzettend triest dat een relatief kleine groep overlastgevers het steeds weer verpest voor mensen die op de vlucht zijn voor oorlog of vervolging.”