De as-Soennahmoskee in Den Haag is een van de 39 die op de geheime lijsten zou staan. © AD

Kabinet: 'Golfmoskee' in Den Haag overtreedt wet, maar ingrijpen is lastig

De omstreden as-Soennahmoskee in Den Haag houdt zich niet aan de voorwaarden die gesteld zijn voor het krijgen van een zogeheten ANBI-status, die allerlei fiscale voordelen met zich meebrengt. Maar ingrijpen lijkt niet mogelijk, blijkt uit een brief van staatssecretaris van Financiën Menno Snel aan de Tweede Kamer.

Maarten van Ast 31-05-18, 11:26 Laatste update: 31-05-18, 12:03

Het gaat om de vraag of aan de wettelijke norm van ten minste 90% het algemeen nut dienend nog wordt voldaan
Menno Snel, staatssecretaris

De as-Soennahmoskee heeft sinds 2008 een ANBI-status, waardoor giften aftrekbaar zijn voor de belasting. Zo'n stichting wordt daarmee voor de Nederlandse wet een goed doel en heeft dus recht op financieel voordeel. Voorwaarde is dat zo'n stichting het 'algemeen belang' dient.

De moskee kwam echter recent in het nieuws als een van de gebedshuizen die financiering zou ontvangen vanuit conservatieve Golfstaten. Daardoor is er in de gebedshuizen mogelijk sprake is van ongewenste invloed vanuit het buitenland. Uit onderzoek van Nieuwsuur en NRC blijkt dat in de as-Soennahmoskee vrouwenbesnijdenis - wat verboden is - aanbevolen wordt. Ook zou gepredikt worden dat overspel binnen een huwelijk bestraft moet worden met de doodstraf via steniging.

Staatssecretaris Snel erkent dat zulke uitingen 'evident in strijd zijn met het algemeen belang', maar benadrukt tegelijkertijd dat het 'niet vanzelfsprekend' is dat de moskee daardoor zijn ANBI-status verliest. De Belastingdienst moet daardoor eerst een onderzoek doen. 'Het gaat dan met name om de vraag of aan de wettelijke norm van ten minste 90% het algemeen nut dienend nog wordt voldaan en overeenkomstig de daartoe bestemde gelden wordt besteed', aldus Snel. Of het prediken van vrouwenbesnijdenis en steniging onder die overige tien procent valt, is onduidelijk.

Publicatieplicht

De moskee geeft op de website daarnaast geen duidelijkheid over de exacte bestedingen en activiteiten, terwijl de ANBI-status dat wel verplicht. Ook dit zou volgens Snel reden kunnen zijn om de belastingvoordelen af te nemen, hoewel het in de praktijk eigenlijk nooit zo ver komt. 'Geconstateerde omissies die voortvloeien uit de publicatieplicht worden nagenoeg altijd na een oproep daartoe door een instelling hersteld', schrijft hij.

Uit cijfers van de Belastingdienst blijkt dat er sinds 2016 - toen de publicatieplicht inging - 2955 godsdienstige ANBI's zijn gecontroleerd op die publicatieplicht. Hoewel er 1139 omissies werden geconstateerd, is slechts bij één instelling de status ingetrokken. Bij de andere gevallen zijn de overtredingen hersteld of wordt er nog over overlegd.

Schokkend

CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt noemt de beantwoording van Snel 'schokkend'. Volgens hem is ingrijpen bij de moskee wel degelijk mogelijk. ,,Bij meer dan duizend niet-kerkelijke ANBI’s is de status ingetrokken omdat ze niet aan de publicatie-eisen voldeden. Dat kan dus ook gewoon bij de As-Soennahmoskee."

Omtzigt spreekt van een 'vrijbrief' voor religieuze ANBI's. ,,Bij ‘gewone’ ANBI’s wordt de status ingetrokken als zij niet aan de publicatievoorwaarden voldoen. Bij religieuze ANBI’s wordt de status dus helemaal nooit ingetrokken, ook al voldoen ze niet aan de voorwaarden." Hij roept de Belastingdienst op te handhaven op die publicatieplicht.