Kabinet steunt kandidatuur Oekraïne voor de EU

De Europese Commissie pleit er al langer voor dat Oekraïne versneld lid wordt van de Europese Unie. Volgens commissievoorzitter Ursula von der Leyen moeten we het land perspectief bieden nu het wordt aangevallen door Rusland. Dat vindt premier Mark Rutte ook. Volgens hem is dit een extra signaal aan Oekraïne ‘naast de wapenleveranties’ dat we hen steunen.

Tegelijkertijd zegt Rutte dat er niet gemarchandeerd mag worden aan de voorwaarden die aan Oekraïne gesteld worden over het uiteindelijke lidmaatschap. Dat heeft hij naar eigen zeggen deze week ook persoonlijk aan de Oekraïense president Zelenski gezegd. ,,Het wordt geen haastwerk.’’

Behalve Oekraïne wil de Europese Commissie dat ook Moldavië kandidaat-lid wordt. Volgens minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) moeten ‘alle landen die lid willen worden, een aantal hordes nemen’. ,,Daar moet je de lat hoog laten liggen, want dat is in het belang van alle inwoners van de unie en van het land dat bij de unie wil horen. Voor iedereen moet hetzelfde gelden.’’

Zo moet Oekraïne de aanpak van corruptie nog fors verbeteren. Volgens Hoekstra zullen de onderhandelingen over toetreding met Oekraïne nog jaren ‘zo niet decennia’ duren.

Hoelang die gesprekken kunnen duren, bewijst Turkije. Dat land is al sinds 1999 kandidaat-lid voor de Europese Unie. Andere kandidaat-leden zijn Noord-Macedonië, Montenegro, Albanië en Servië. Onderhandelingen over toetreden duren lang omdat landen aan een aantal strenge criteria moeten voldoen. In het verleden is afgesproken strenger op die criteria te letten, omdat destijds nieuwe lidstaten werden toegelaten die daar eigenlijk nog niet klaar voor waren, zoals Bulgarije en Roemenië.

Bekijk hier de reactie van Hoekstra:

Volgende week komen de leiders van de EU-lidstaten bijeen om over het voorstel te stemmen. Uiteindelijk moeten alle lidstaten van de EU ermee instemmen. Later moeten ook alle landen ermee instemmen dat Oekraïne eventueel echt toetreedt tot de EU. 

De kandidatuur van Oekraïne ligt gevoelig. Zeker ook voor premier Mark Rutte. Nadat in 2016 in een referendum  een handelsverdrag tussen Oekraïne en de EU door de Nederlandse bevolking werd afgewezen, kreeg Rutte dat verdrag er alsnog door. Dat gebeurde nadat hij een zogeheten ‘inlegvelletje’ aan het verdrag toevoegde. Daarin stond onder meer dat het verdrag ‘geen opstap was voor een later EU-lidmaatschap’ van Oekraïne.

Tot nu toe was het kabinet ook tegen de kandidatuur, maar inmiddels spreekt Rutte van ‘een verstandig besluit'.  ,,Het zal nog lastig worden voor we tot lidmaatschap kunnen overgaan. Nederland zei eerst: moeten we Oekraïne wel kandidaat-lid maken als er nog zo veel huiswerk moet worden gedaan? Maar dit is een goed compromis.’’

Rutte stelt dat dit besluit Nederland niet verder bij de oorlog zal betrekken die nu woedt tussen Rusland en Oekraïne. ,,De rode lijn is dat we niet in een rechtstreeks conflict komen met Rusland.’’ Hij noemt het echter cruciaal dat Oekraïne wordt gesteund. ,,Als we Poetin zonder tegenstand laten doen wat hij nu doet, moet je je afvragen wie het volgende slachtoffer wordt.’’

Ook Georgië wil kandidaat-lid van de EU worden. Dat land moet als het aan de Europese Commissie ligt nog wat langer wachten. Over Oekraïne zegt Von der Leyen dat het land  ‘niet alleen voor zijn eigen vrijheid, maar ook voor Europese waarden vecht’.

Als het aan de Europese Commissie ligt wordt Oekraïne kandidaat-lid van de Europese Unie. Maar daar zijn wel voorwaarden aan verbonden, vertelt Frans Boogaard, vanuit Brussel: