Kabinet wil positie consument na faillissement energiebedrijf versterken

De explosief gestegen energieprijzen vormen een grote opgave voor de kleine zestig energieleveranciers en voor het systeem van Nederland, schrijft Yesilgöz-Zegerius (VVD) in antwoord op een grote hoeveelheid Kamervragen die Pieter Omtzigt begin november stelde. 

,,We zien dat meerdere energieleveranciers failliet zijn gegaan en dat dat grote nadelige gevolgen voor consumenten heeft.” Zij kunnen fluiten naar hun welkomstpremie of teveel betaalde voorschotten, terwijl hun nieuwe leverancier de hoofdprijs vraagt.

Vandaar dat de bewindsvrouw wil onderzoeken ,,of het wenselijk en mogelijk is nadere eisen te stellen aan de financiële positie van energieleveranciers.” Dit moet een nieuwe faillissementsgolf zoals afgelopen tijd bij Welkom Energie (90.000 klanten), FENOR (36.000 gedupeerden), Sepa Green Energy (20.000 klanten) en Enstroga (enkele honderden klanten) voorkomen.

 ,,Klanten moeten er vanuit kunnen gaan dat hun leverancier voldoende financiële middelen heeft om de inkoop van energie ook bij hogere marktprijzen te kunnen garanderen.”

Yesilgöz-Zegerius wil daarnaast wat doen aan de zwakke positie van huishoudens bij faillissementen. Momenteel gelden gewone huishoudens bij een bankroet als ‘concurrent schuldeiser’. Ze komen pas aan de beurt na ‘preferente schuldeisers’ zoals de Belastingdienst. 

In praktijk is de kans dat zij nog compensatie uit de failliete boedel krijgen daarmee minimaal. ,,Bij dit onderzoek wil ik tevens de mogelijkheden onderzoeken om de positie van consumenten bij faillissementen van energieleveranciers te verbeteren.”

De staatssecretaris zegt het onderzoek te willen laten uitvoeren door een externe partij. ,,Als dit leidt tot wijzigingen in de wetgeving zal ik uw Kamer informeren.” 

De mogelijk strengere eisen komen bovenop de begin november al aangekondigde verscherping van het toezicht. Zo krijgt de ACM de mogelijkheid om bestuurders te screenen met behulp van de Wet Bibob. Met deze wet kunnen lokale overheden bij de vergunningsaanvraag voor bijvoorbeeld een café of een controleren of de aanvrager integer is. 

Ook wordt de aanlevering van een accountantsverklaring in meer gevallen verplicht en gaat een meldplicht gelden als er in de organisatie of boekhouding iets fundamenteels in de onderneming verandert.

Tenslotte bekijkt het ministerie van Economische Zaken & Klimaat samen met de ACM of de voorwaarden waaronder energiebedrijven een vergunning krijgen strenger moeten. Eventuele wijzigingen komen volgend jaar terecht in de nieuwe Energiewet.

Al met al dienen energieleveranciers volgens het kabinet voldoende kwaliteit, klantgerichtheid en risicomanagement te bezitten om de verwachtingen van consumenten waar te kunnen maken. 

Staatssecretaris Yesilgöz-Zegerius beklemtoont dat strengere eisen voor energiebedrijven en de ACM ook uitvoerbaar dienen te zijn. ,,Daarbij moet ook onderzocht worden wat de gevolgen zouden zijn op de prijsvorming en de mogelijkheid voor nieuwe leveranciers om tot de markt toe te treden.” 

Als strenger toezicht namelijk vooral tot hogere prijzen en minder nieuwe leveranciers leidt, schieten consumenten er immers weinig mee op.

Uit de antwoorden op de Kamervragen lijkt te volgen dat de bevoegdheden van de ACM rond het faillissement van Welkom Energie beperkt waren. Zo heeft de toezichthouder - op een concurrentietoets na - geen rol gehad bij de overname van Welkom Energie door Eneco eind oktober. ,,Ook bij de faillissementsaanvraag (door Welkom Energie, red) heeft de ACM geen rol gehad.”

De overname, waarbij de klanten konden worden meegenomen maar hun voordelige contracten mochten worden verscheurd, is al met al volgens de regels der wet verlopen, stelt het kabinet. ,,Van een vooropgezette koers tussen ACM, Eneco en Welkom Energie was dan ook geen sprake.”

In haar antwoorden op de vragen van Omtzigt gaat Yesilgöz ook nog in op enkele andere hete hangijzers rond het omvallen van Welkom Energie. Zo claimt ze niet te kunnen zeggen of de Staat indirect profiteert van het faillissement. 

Eerder onthulde het AD dat de curator en gashandelaar GasTerra - voor de helft in overheidshanden - in de clinch liggen over een eerder door Welkom Energie bedongen partij gas. Deze hoeveelheid was tegen een veel lagere gasprijs gekocht, waardoor de curator er naar eigen zeggen miljoenen euro’s aan kan verdienen.

Het kabinet wil zich echter niet met de zaak bemoeien en zegt het eventuele voordeel ook niet te kunnen becijferen. ,,Dit zou verschillende aannames vergen over de bedrijfsvoering van GasTerra, de toekomstige gasprijsontwikkelingen en de gasvraagontwikkeling bij de (ex)klanten van Welkom Energie.

Bekijk hieronder onze video's over de economie.