De Turkse president Recep Tayyip Erdogan © AFP

Kabinet wil referendum over doodstraf Turkije hier voorkomen

Het kabinet wil niet dat een Turks referendum over de doodstraf ook in ons land plaatsvindt. Volgens de regering is het referendum 'niet verenigbaar met onze waarden'.

Peter Groenendijk en Hanneke Keultjes 05-05-17, 19:15 Laatste update: 05-05-17, 19:21

Minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken © ANP

De Turkse president Erdogan heeft al aangekondigd dat hij de invoering van de doodstraf via een referendum aan zijn volk wil voorleggen. ,,En dat betekent dat er ook in Nederland gestemd kan worden,’’ zegt Mustafa Aslan, woordvoerder van de Nederlandse tak van de Turkse AK-partij. ,,De Turkse wet bepaalt dat elk referendum in Turkije ook wordt uitgeschreven in landen als Nederland en Duitsland, waar veel stemgerechtigden wonen.’’

Maar het Nederlandse kabinet wil dat niet mogelijk maken. Als Erdogan zijn plannen doorzet, zal het kabinet maatregelen treffen om een stembusgang binnen onze landsgrenzen te voorkomen. De regering vindt het referendum 'niet verenigbaar met onze waarden', zo laat een woordvoerder van minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken weten. ,,We moeten eerst kijken of het zover komt. Er ligt momenteel nog geen wetsvoorstel in Turkije die dit referendum mogelijk maakt."

Controversieel onderwerp

We moeten eerst kijken of het zover komt. Er ligt momenteel nog geen wetsvoorstel in Turkije die dit referendum mogelijk maakt
Buitenlandse Zaken

Koenders krijgt steun van een groot deel van de Tweede Kamer. ,,Dit moeten we echt niet willen,'' zegt CDA-Kamerlid Raymond Knops. ,,Een ander land dat op ons grondgebied laat stemmen over zó'n controversieel onderwerp, dat zó ver af staat van onze basiswaarden: dat gaat veel te ver. Het kabinet moet onderzoeken hoe we kunnen voorkomen dat Turkije hier stembureaus gaat openen voor dit onderwerp.''

Dat wil ook de VVD, die de plannen voor een Turks doodstrafreferendum 'verwerpelijk' noemt. ,,Turkije diskwalificeert zich hiermee definitief voor het lidmaatschap van de EU,’’ zegt Kamerlid Sven Koopmans. ,,We kunnen niet verbieden dat er gestemd kan worden op de Turkse ambassade in Nederland, want dat is Turks grondgebied. Maar een groots referendum in bijvoorbeeld de RAI in Amsterdam, dat moeten we niet gaan faciliteren.’’ Ook SP en PvdA vinden dat.

Ingewikkeld moment

Voor Koenders komt de kwestie op een ingewikkeld moment: op de achtergrond worden juist pogingen gedaan om de relaties met de Turkse regering weer enigszins te repareren, nadat beide landen de afgelopen maanden hard botsten. Nederland weigerde twee Turkse ministers toe te laten, die campagne wilden voeren voor het Turkse referendum over grondwetswijzigingen in april. Erdogan noemde de Nederlandse regering daarop een 'nazi-overblijfsel'.

De Nederlandse tak van Erdogans AK-partij heeft overigens nog geen verzoek uit Turkije gekregen om voorbereidingen voor een referendum over de doodstraf te treffen, stelt woordvoerder Aslan. ,,De president heeft op dit moment andere prioriteiten. Het kabinet wordt gereorganiseerd en er moet wetgeving worden aangepast na het referendum van vorige maand. Een referendum over de doodstraf verwacht ik eerder in 2018. En dan zal het zeker ook in Nederland plaatsvinden.’’

Maar ook onder Turkse Nederlanders is kritiek. Bijvoorbeeld van Platform Nee, dat tijdens het vorige Turkse referendum campagne voerde tegen de plannen van president Erdogan. ,,Nederland moet dit verbieden,'' zegt woordvoerder Hüseyin Kizilgöz. ,,De doodstraf staat zo ver af van de Nederlandse waarden en normen. Het kan niet zo zijn dat je straks op Nederlands grondgebied voor de doodstraf mag stemmen. Heel veel Turken in Nederland willen dat ook helemaal niet. De regering moet hier echt fel stelling tegen nemen.''