Kabinet wist al weken dat Brussel ‘overgangsjaar’ voor mestregels niet zou accepteren

De eurocommissaris schrijft zich af te vragen of Nederland wel aan alle voorwaarden gaat voldoen om voor de langzamere afbouw van het mest uitrijden in aanmerking te komen. Dit naar aanleiding van een brief van minister Piet Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) aan de Kamer, begin december, die de indruk wekt dat er voor boeren meer tijd is en meer mogelijk is dan afgesproken. De commissaris wijst erop dat de uitzonderingspositie verdwijnt als Nederland niet aan de voorwaarden gaat voldoen.

Desondanks meldde Adema pas afgelopen vrijdag dat de mestregels onder zware druk vanuit de Europese Commissie toch al dit jaar flink worden aangescherpt, terwijl het kabinet eerder nog had beloofd dat 2023 voor een aantal maatregelen nog een ‘overgangsjaar’ zou zijn.

Het ministerie van Landbouw meldt dat Adema de brief op 19 december ‘ambtelijk heeft gekregen', maar niet heeft gelezen voor het debat van 20 december. ,,Wel was bekend dat de Europese Commissie zorgen had of we voldoende deden om aan alle voorwaarden te voldoen", aldus een woordvoerder. ,,De minister ging tijdens het debat wel uit van vervolggesprekken met de commissie over deze kwestie, vandaar zijn uitspraken. Hij dacht op dat moment met een inhoudelijke uitleg de Commissie nog te kunnen overtuigen waarom een aantal maatregelen later in zouden gaan, vandaar dat hij toen aangaf geen grote zorgen te hebben.”

Het ‘overgangsjaar’ viel volkomen verkeerd in Brussel, waar men vindt dat Nederland zich gewoon aan de afspraken moet houden. Nu moeten boeren al vanaf maart voldoen aan strengere regels, tot woede van landbouworganisaties waar Adema momenteel mee onderhandelt over een grondige hervorming van de sector. ,,Daar moeten we verder over praten”, laat Adema via zijn woordvoerder weten.

Adema liet eerder vandaag ook weten te begrijpen dat er onder boeren veel onrust is ontstaan. Mest veroorzaakt onder meer watervervuiling en daar is Brussel bezorgd over. Door de aanscherping zal een aantal boeren bufferstroken langs sloten moeten aanleggen, waar geen mest uitgereden mag worden. Ook moeten landbouwers na de oogst bepaalde gewassen telen, zodat mest niet uit de grond spoelt.

Adema wilde wel dat Nederlandse boeren aan deze regels zouden voldoen, maar hield ook rekening met ‘de agrarische praktijk’. Hij erkende dat Nederland daarmee wellicht een juridisch ‘geitenpaadje’ had gezocht om de pijn voor boeren te verzachten.

Vandaag zat de minister met verschillende landbouwgroepen aan tafel in het kader van het landbouwakkoord. Daarbij is ook gesproken over de aangescherpte mestregels. Agractie en Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) Nederland zijn woedend over de gang van zaken rondom de zogeheten mestderogatie. Woensdag zal het onderwerp in de Tweede Kamer ter sprake komen tijdens een debat. LTO noemt de komende dagen ‘cruciaal’. ,,De minister is aan zet.”

Agractie vroeg zich vandaag af of er ‘met deze overheid wel afspraken te maken zijn’. Volgens LTO is het nu nog maar de vraag of het nog gaat lukken om een landbouwakkoord te sluiten. ,,Hoe is het mogelijk dat, terwijl boeren al gezaaid hebben, de spelregels worden veranderd? Door Europa. Eenzijdig. Dat is onbetrouwbaar en onaanvaardbaar.”

Adema zei eerder al dat het kabinet zelf maatregelen neemt, mocht het niet lukken om tot een akkoord te komen. ,,Het landbouwakkoord is dé kans voor boeren om afspraken te maken over de toekomst van de landbouw.” Hij erkent dat het gesprek maandag ‘stevig’ was. ,,We hebben als overheid ook veel werk te doen om het vertrouwen te herstellen.”

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: