Kamer vernietigend over ‘broddelwerk’ Staghouwer: ‘Ik begrijp steeds beter waarom boeren zó boos waren’

PvdA-Kamerlid Joris Thijssen en GroenLinks-leider Jesse Klaver leggen beiden minister van Landbouw Henk Staghouwer het vuur na aan de schenen. ,,Ik begin steeds beter te begrijpen waarom de boeren zó boos waren’’, zegt Thijsen over het totale gebrek aan perspectief dat de ChristenUnie-bewindsman de boeren biedt. Volgens Klaver komt zijn brief ‘in de buurt van broddelwerk’. Volgens SGP-Kamerlid Roelof Bisschop ‘is er nog geen fractie van duidelijkheid’ over wat kringlooplandbouw is.

De ChristenUnie-bewindsman begrijpt naar eigen zeggen ‘het ongeduld van de Kamer’, maar ‘duidelijkheid’ over het perspectief voor boeren valt volgens hem ‘nog niet te geven’. Staghouwer: ,,Als de heer Klaver vraagt om voor september met een brief te komen, weet ik niet of dat zorgvuldig kan.’’ Daarop schorst Kamervoorzitter Vera Bergman het debat ‘voor een enkel moment’. Kamerleden spreken vervolgens af dat die extra toelichting er voor Prinsjesdag moet zijn.

Kamerlid Pieter Omtzigt vraagt landbouwminister Staghouwer zijn werk ‘over te doen’. ,,Met alle respect: dit doen we niet zo’’, aldus de voormalig CDA’er. Tegen het eind van het debat meldden enkele tientallen boeren zich bij het Tweede Kamergebouw. Zij zitten binnen op de publieke tribune en buiten staan enkele trekkers. Het stikstofdebat volgde op een massaal protest in Stroe tegen de plannen van het kabinet. 

En er zit voor de boeren nog meer slecht nieuws in het vat, zo maakte de landbouwminister duidelijk in het staartje van het debat. Brussel moet toestemming geven voor een uitzondering zodat Nederlandse boeren meer mest mogen uitrijden. Dat kregen we altijd, maar de ChristeUnie-bewindsman is er uiterst somber over of dat nu weer lukt.

Lees door onder de foto

Samen met minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof, VVD) verdedigt Staghouwer vandaag in de Tweede Kamer het rigoureuze stikstofbeleid van de regering. de VVD-bewindsvrouw noemt de stikstofdoelen ‘een verschrikkelijke boodschap’. ,,Ik zie dat het ontzettend veel mensen raakt, het raakt mij ook.” Tegelijkertijd stelde ze dat het kabinet ‘geen keuze’ heeft. De doelen blijven. 

,,Ik zie dat de schuldvraag op het boerenerf wordt gelegd”, aldus de VVD-bewindsvrouw toen ze begon met haar antwoord in het stikstofdebat. ,,Wij als overheid zijn verantwoordelijk voor het probleem dat is ontstaan. De schuld ligt bij mij, als zijnde de overheid.” Kamerlid Wybren van Haga dient tegen haar een motie van afkeuring in en krijgt daarvoor steun van JA21 en de BoerBurgerBeweging, maar er is bij lange na geen meerderheid voor.

In totaal worden er tijdens het debat 42 moties ingediend, waarvan een deel zal worden aangenomen maar waarin géén enkele grote koerswijziging te bespeuren valt. Een motie van PvdA-Kamerlid Joris Thijssen om onderzoek te doen naar hoe banken en afnemers eraan kunnen meebetalen dat de boer een goede boterham kan verdienen, krijgt wél steun van de voltallige coalitie. VVD-Kamerlid Thom van Campen dient mede namens coalitiegenoten ook moties in die kunnen rekenen op voldoende medestanders. Zo wil de coalitie kijken of er een landelijk meetsysteem kan komen voor stikstofuitstoot en willen zij à la corona, een stikstofdashboard, waarop je kunt zien hoe het staat met de uitstoot bij jou in de buurt. Een motie van GroenLinks-leider Jesse Klaver om vóór Prinsjesdag het toekomstperspectief voor de boeren te schetsen, krijgt zelfs Kamerbrede steun. 

Na het boerenprotest met tienduizenden deelnemers gisteren verplaatste de stikstofdiscussie zich vandaag naar de Tweede Kamer. VVD-minister Van der Wal kreeg veel kritiek op die kaart, waaruit bleek dat in sommige gebieden tot 95 procent minder stikstof moet worden uitgestoten. Ze zei te begrijpen dat de kaart ‘veel stof doet opwaaien’ en ‘de onzekerheid voedt’. ,,Het is een richtinggevend kaartje, dat ook nog veel onduidelijkheid geeft.”

Het is volgens het kabinet een misvatting dat de industrie en de mobiliteit hier géén bijdrage aan zouden leveren. Sterker nog: in aanvulling op de huidige omstreden kaart voor de landbouw werkt het kabinet aan een nieuwe doelstellingen die de industrie zullen raken. Er moeten ook minder giftige stikstofoxiden (ook wel NOx genoemd) worden uitgestoot. Eind dit jaar of in januari 2023 komt de regering met doelstellingen voor de industrie. Die nieuwe doelen kunnen er volgens de minister toe leiden dat de doelstellingen voor de landbouw ‘worden aangepast’. Ook voor stikstofuitstoters als luchtvaart, transport en industrie komen dus maatregelen, al was al duidelijk dat ook daar wat moest gebeuren. Maar er komt géén kaartje voor, want er wordt niet per regio gekeken.

Kamerlid Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging haalde hard uit naar het kabinet, dat volgens haar ‘de boer wil wegvagen’, volgens de BBB-leider is het de verborgen politieke agenda om de Nederlandse veestapel te halveren. ,,Stuur het stikstofbeleid helemaal terug naar de tekentafel, het fundament is niet goed. Ik ben lid van de twijfelbrigade, ja, daar ben ik trots op.”

Van der Plas kreeg fel commentaar van andere partijen, omdat zij de wetenschap in twijfel trekt. ,,Je hebt populisme en je hebt plat populisme’’, haalde Jesse Klaver uit. ,,Dit is vergif!’’, aldus de GroenLinks-leider. Van der Plas blijft erbij dat ze twijfels heeft over de timing van een media-optreden van stikstof-expert Hordijk, die te gast was in Nieuwsuur. ,,Zou daar misschien invloed kunnen zijn van het ministerie?’’ 

Lees verder na de video

Coalitiepartij CDA noemde het ‘kwalijk en ondermijnend’ dat Van der Plas een verborgen agenda schetst over halvering van de veestapel. ,,Alsof er een complot zou zijn. Dit is ondermijnend, dit gaat een grens over”, zei Kamerlid Derk Boswijk. VVD-Kamerlid Thom van Campen wijst er verder op dat het niet reëel is om snel alle Natura 2000-gebieden te halveren, zoals BBB voorstelt in het alternatieve plan met JA21. ,,Dan word je meteen teruggefloten door het Europees Hof.” 

Ook binnen de coalitie klinkt felle kritiek op de stikstofplannen. Alleen coalitiepartij D66 houdt er hartstochtelijk aan vast. Kamerlid Tjeerd de Groot: ,,Als de natuur een patiënt zou zijn, zou de dokter zeggen: er is nog maar 20 procent van uw gezondheid over, het gaat erg slecht.” De D66'er wil een “plan B” van stikstofminister Christianne van der Wal voor het geval de provincies er niet in slagen de stikstofdoelen van het kabinet te vertalen in afdoende maatregelen. ,,Het kan niet zo zijn dat we nog jaren doorgaan met discussies.” Hij hoopt dat provinciebesturen ‘de moed hebben om aan de slag te gaan’, maar wil wel een stok achter de deur. 

Luister ook onze podcast Politiek Dichtbij

De stikstofproblematiek ontstond in mei 2019, toen de Raad van State oordeelde dat het hele stelsel waarmee de Nederlandse overheid de stikstofuitstoot reguleerde, in strijd was met Europese natuurwetgeving. 

Klik om te zien hoeveel de stikstofuitstoot terug moet bij jou in de provincie. Lees door onder de kaart

Lees ook: Stikstofdebat loopt steeds hoger op: vijf leugens ontrafeld