Kandidaat-lidmaatschap Oekraïne: tegenstander Rutte liet zich overtuigen door ‘knap stuk werk’ Europese Commissie

Mark Rutte is gedraaid, vindt de oppositie in de Tweede Kamer. De premier keerde zich eerder nog tegen een overhaast kandidaat-lidmaatschap voor Oekraïne, dat gebukt gaat onder een bloedige oorlog. Oekraïne moest, zei Rutte, nog ‘zo veel huiswerk’ maken voor het zou voldoen aan de eisen die aan een EU-lidmaatschap worden gesteld. Maar sinds vorige week vindt hij het plots ‘een verstandig besluit’. 

Links – met uitzondering van de SP – was blij verrast door al dat ‘gedraai’; rechts plus de SP toonden zich juist onaangenaam verrast. Tijdens een Kamerdebat moest hij die wijziging woensdag uitleggen. Denk-Kamerlid Tunahan Kuzu zag de premier zich de afgelopen weken ‘het hardst’ verzetten tegen EU-lidmaatschap. ,,Maar nu zet hij de deur ruimhartig open.” Volgens PVV-Kamerlid Vicky Maeijer zei Rutte in 2016 nog dat Oekraïne ‘nooit lid’ zou worden. ,,Wéér een gebroken belofte van Rutte.”

Dat, stelde Rutte, zei hij toen omdat hij zich ‘verschrikkelijk ergerde’ aan de discussie die destijds rond het referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne werd gevoerd. ,,Dat het verdrag een opmaat zou zijn naar lidmaatschap. Dat ís het niet.”

Rutte vindt nog steeds dat een eventueel lidmaatschap alleen kan worden toegekend op basis van de verdiensten van het land. ,,Dus niet: er is een oorlog en dus moet Oekraïne kandidaat-lid zijn.” Hij had zelf lange tijd ‘een andere route’ in zijn hoofd, een soort tussenstap: ,,Een roadmap naar kandidaat-lidmaatschap.” 

_{Luister ook onze politieke podcast:}

Maar Rutte liet zich overtuigen door het oordeel van de Europese Commissie, die advies uitbracht over het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne en twee andere landen in de regio, Moldavië en Georgië. Volgens de Commissie kan Oekraïne onder voorwaarden – corruptie aanpakken en de rechtsstaat versterken – toch kandidaat-lid worden. De voorwaarden zouden zijn gesteld om tegenstanders, waaronder Nederland, ook mee te krijgen. Met succes, aldus Rutte: ,,Ik zeg als politicus, als vakman, dat de Commissie een knap stuk werk heeft geleverd.” 

Ook voor coalitiepartijen VVD en CDA, die kandidaat-lidmaatschap voor Oekraïne eerder deze maand nog ‘niet het juiste moment’ en ‘onverstandig’ vonden, gaf het Commissie-advies de doorslag.  ,,In de huidige context staan we positief tegen kandidaat-lidmaatschap", zei CDA’er Mustafa Amhaouch. VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans wil wel weten hoe hard de gestelde voorwaarden zijn en benadrukte dat het ‘nog jaren, zo niet decennia;  zal duren voordat Oekraïne voldoet aan alle criteria.”

Op een Europese top, donderdag en vrijdag, stemmen de EU-lidstaten over het voorstel van de Europese Commissie. Alle 26 huidige lidstaten moeten instemmen voordat Oekraïne officieel kandidaat-lid kan worden.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: