De Joint Strike Fighter (JSF) is één van de voorbeelden van nieuw defensiematerieel dat vertraging opliep en duurder uitviel dan begroot. © ANP/Vincent Jannink

‘Koop nieuw defensiematerieel vanwege coronacrisis in Nederland‘

Regeringspartijen VVD en CDA willen dat het ministerie van Defensie nieuw materieel voor de krijgsmacht zoveel mogelijk bij Nederlandse bedrijven bestelt. Daarmee moet in de economische crisis die door het coronavirus ontstaat ook de Nederlandse economie worden aangejaagd.

Hanneke Keultjes 20-04-20, 06:00 Laatste update: 09:32

,,Hier is een win-win te halen”, vindt VVD-Kamerlid André Bosman, die de scheepsbouw als voorbeeld noemt. Zo wil het kabinet voor ongeveer 3,5 miljard euro nieuwe onderzeeboten kopen. Daarvoor zijn nog drie aanbieders in de race, waarvan twee consortia een Nederlandse partner hebben.

Het CDA wil nog een stap verder gaan. Kamerlid Martijn van Helvert wil dat de regel die voorschrijft dat dit soort grote orders Europees moeten worden aanbesteed, tijdelijk buiten werking wordt gesteld. ,,Ik wil dat het kabinet mogelijk maakt dat we in de coronacrisis materieel in eigen land kunnen bestellen.” Projecten moeten volgens hem ook, waar dat kan, naar voren worden gehaald of versneld.

Vertraging

De partijen doen het voorstel maandag in een Kamerdebat over het defensiematerieelfonds. Uit die nieuwe pot met geld moeten voortaan alle nieuwe ict- en materieelprojecten worden betaald en het onderhoud van materieel. De aankoop van nieuw materieel is duur, de bouw duurt lang en loopt vaak vertraging op – denk aan de JSF – waardoor de uitgaven in de reguliere begroting vaak lastig zijn te plannen.

Nederland wil nieuwe onderzeeërs laten bouwen. Deze boot van Damen Shipyards is één van de kandidaten. © Damen Schelde Naval Shipbuilding

Normaal gesproken moeten ministeries geld dat ze binnen hun eigen begroting niet opmaken, terugstorten naar het ministerie van Financiën. Met het nieuwe fonds wordt wettelijk verankerd dat geld dat bedoeld is voor de aanschaf voor nieuw materieel kan worden meegenomen naar volgende jaren.

Fonds uitsplitsen

D66 en ChristenUnie, de twee andere regeringspartijen, willen dat het fonds nog wel anders wordt ingericht. Zij vinden dat één pot geld voor de hele krijgsmacht te moeilijk te controleren is door de Tweede Kamer. Daarom komen zij vandaag met een amendement om het fonds uit te splitsen. De landmacht, de luchtmacht en de marine krijgen dan elk een eigen pot met geld. Een vierde pot moet gereserveerd worden voor investeringen die de hele defensieorganisatie aangaan.

We hebben ons gerealiseerd dat we defensie te vroeg in de uitverkoop hebben gedaan
Joël Voordewind, ChristenUnie

Volgens ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind is het fonds nu juist belangrijk ‘vooral als er weer op defensie bezuinigd dreigt te worden na deze coronacrisis’. ,,Nadat de afgelopen jaren de spanningen met Rusland oplaaiden, hebben we ons gerealiseerd dat we defensie te vroeg in de uitverkoop hebben gedaan. Dit moeten we nu voorkomen door via dit materieelfonds de krijgsmacht op een basisniveau te houden.”

Bezuinigen

Volgens Bosman is het ook in de toekomst ‘van belang dat het fonds gevuld blijft’. Ook CDA’er Van Helvert noemt bezuinigen op defensie ‘een kortetermijnreactie’. ,,Er is een steeds groter besef dat defensie steeds belangrijker wordt.”