Sinds begin dit jaar moeten alle melkveehouders in Nederland fosfaatrechten hebben voor hun koeien, waarin vastligt hoeveel mest mag worden geproduceerd. De Europese Commissie had Nederland toestemming gegeven om fosfaatrechten uit te delen aan 17.800 melkveebedrijven, maar dat aantal is fors overschreden.

Dit voorjaar bleek dat ruim 22.000 boerderijen de rechten hadden gekregen. Ook duizenden vleesveebedrijven kregen ten onrechte en in strijd met Brusselse afspraken fosfaatrechten. Een deel van de vleesveehouders verkocht de rechten door aan melkveeboeren, wat hun goudgeld opleverde. Ondertussen overschreed Nederland het plafond voor fosfaatrechten, tot woede van Brussel.

Door het geblunder heeft minister Schouten geen mogelijkheden meer om boeren die door het stelsel in de problemen zijn gekomen te helpen met extra fosfaatrechten. ,,Er valt niks meer uit te delen’’, bevestigt een Brusselse bron.

Schouten is al maanden bezig om de onterecht uitgedeelde fosfaatrechten terug te halen bij de vleesveeboeren. Deze teruggehaalde rechten komen niet beschikbaar voor gedupeerde melkveeboeren, zegt ze.

Honderden melkveehouders hebben minder rechten gekregen dan ze nodig hebben. Het gaat vaak om jonge ondernemers die net een nieuwe, dure stal hebben gebouwd. Deze stallen staan nu grotendeels leeg, met alle financiële gevolgen van dien.

,,Wij zijn erg boos’’, zegt Henk Antonissen van de actiegroep Innovatief uit de Knel. ,,Honderden familiebedrijven met een nieuwe diervriendelijke stal hebben geen toekomst door dit onjuist handelen van de overheid. Ons is door het ministerie steeds voorgehouden dat er te weinig fosfaatrechten waren. Nu blijkt dat we compleet voor de gek zijn gehouden.’’

Volgens Antonissen gaan hele gezinnen eraan onderdoor. ,,Zij zien hun levenswerk in rook opgaan. Alleen al in Zuid-Nederland pleegden vijf boeren dit jaar zelfmoord. Velen zijn overspannen.’’

Schouten erkent dat sprake is van ongeoorloofde staatssteun aan de vleesveebedrijven, omdat zij de rechten nooit hadden mogen ontvangen. Volgens een woordvoerder werd daartoe toch besloten om te voorkomen dat kalfjes uit de melkveehouderij via sjoemelconstructies met vleesveehouders buiten het fosfaatstelsel zou worden gehouden. Dat bleek fout. ,,Nederland heeft er een potje van gemaakt’’, zegt CDA-Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik. Zij wil dat Brussel een overgangsregeling voor getroffen boeren instelt.

Boer Beulink moet de wet overtreden om overeind te blijven: