Diverse culturele uitwisselingsprojecten tussen Friesland en Malta zijn al stopgezet, en inmiddels reageert de Maltese minister Owen Bonnici niet meer op smsjes van de Friese gedeputeerde Sietske Poepjes. Friesland heeft het gevoel dat Malta de provincie niet serieus neemt. ,,Maar Friesland is net zo groot als Malta."

De oorsprong van het conflict ligt in de moord op de Maltese journaliste Daphne Caruana Galizia. Zij werd in oktober 2017 opgeblazen door een autobom. Jason Micallef, directeur van culturele hoofdstad Valletta (de hoofdstad van Malta), liet zich daar laatdunkend over uit. 

De moord op Galizia is met veel vraagtekens  omgeven. Volgens de EU gaat het Maltese onderzoek naar haar dood allesbehalve soepel. De discussie sloeg over op Friesland, toen de directeur van Leeuwarden Culturele Hoofdstad (Tjeerd van Bekkum) weigerde commentaar te geven op de uitspraken van collega Micallef. 

De zoon van de journaliste reageerde daar op Twitter hoogst ontstemd op. Hij noemde het een 'schandelijk' standpunt. ,,Mijn moeder is niet aangereden door een tram, beste @TvBekkum. Ze is opgeblazen vanwege haar schrijven. In Europa. In 2018."

Daarop sloeg Friesland een andere toon aan. Onderlinge activiteiten werden afgeblazen, en de Maltese minister Bonnici beloofde naar Friesland te komen om de verhoudingen te verbeteren. Daar komt echter niks van terecht. 

Nu moet minister Blok dus ingrijpen. Het CDA vraagt hem daar om in schriftelijke vragen, en ook gedeputeerde Poepjes verwacht actie van de minister. ,,Dit gaat om een fundamenteel verhaal", zegt ze in de Leeuwarder Courant. Dit gaat om een vrouw die doodgemaakt is. Dit gaat om de vrijheid van pers."

Het CDA vraagt Blok namens Nederland om in Europees verband er bij Malta op aan te dringen dat de onderste steen boven komt over de dood van de journaliste. ,,Leeuwarden is hoofdstad namens Nederland, dus Blok is aan zet", zegt Kamerlid Harry van der Molen. ,,In tegenstelling tot een gedeputeerde kan Blok druk zetten op de regering van Malta om met excuses te komen voor de uitspraken van Micallef. Ook kan hij aandringen op goed onderzoek naar de aanslag. Je kunt in Europa geen journaliste laten opblazen. We zijn Rusland niet"

De aanslag werd door Europa scherp veroordeeld. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt is aangesteld als speciaal rapporteur. Hij moet een rapport opstellen over de omstandigheden rondom de aanslag.

Volgens Van der Molen kan Friesland er niet voor kiezen om de banden met Malta helemaal te verbreken. ,,Europese hoofdsteden moeten samenwerken.  Er staat nog een aantal projecten op stapel, bijvoorbeeld op het gebied van aardappelen, waar beide regio's heel sterk in zijn. Maar als je samenwerkt, moeten de Europese waarden wel gerespecteerd worden."