Nederland laat ambassadepersoneel nog in Kiev: ‘Geen snelle inval Rusland’

Ook andere Europese landen evacueren hun ambassades niet, zegt Hoekstra na overleg met zijn EU-collega’s in Brussel. Hij sprak van ‘een enorm dilemma’. ,,De situatie is zorgelijk. Je wilt niet te vroeg weggaan, maar je wilt er ook absoluut zeker van zijn dat onze eigen mensen veilig zijn. We zitten daar bovenop, we blijven dat van uur tot uur monitoren.” Volgens Buitenlandse Zaken werken op de Nederlandse ambassade in Kiev, inclusief familieleden, ‘enkele tientallen’ Nederlanders.

Europese ministers zien, ook na digitaal overleg met hun Amerikaanse collega Anthony Blinken, nu geen aanleiding ambassadepersoneel uit Oekraïne weg te halen. De Russische president Poetin lijkt daarmee een summier succesje te boeken: iets van verdeeldheid in het zo op eenheid gerichte westerse front.

Maar volgens EU-buitenlandchef Josep Borrell halen de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk wel ambassademedewerkers en familieleden terug uit Kiev, maar is dat ‘geen evacuatie’. ,,Niet-essentiële staf en familieleden zijn vrij om te gaan, maar de ambassade blijft volledig operationeel.” Borrell verwacht bovendien geen snelle Russische inval in Oekraïne. ,,Er zijn geen gegevens die de vrees voor een onmiddellijke aanval versterken.”

De ervaringen in Afghanistan toen Nederland de evacuatie te laat begon, spelen zeker een rol, erkende Hoekstra. Bronnen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken wijzen erop dat de situatie in Oekraïne verschilt met die in Afghanistan vorig jaar augustus. ,,De Russen zijn niet de taliban.” Talibanstrijders waren al overal in Afghanistan aanwezig en grepen per regio de macht. Ook benadrukt Hoekstra dat er in tegenstelling tot Afghanistan, waar de enige luchthaven dichtging nadat de Amerikaanse militairen waren vertrokken, geen beperkingen zijn om Oekraïne uit te komen.

De meest uitgesproken tegenstander van voortijdige evacuatie bleek de Luxemburgse minister Jean Asselborn, die dit veroordeelt als ‘meegaan in oorlogslogica’. ,,Wij zijn diplomaten, wij zijn er om oorlog te voorkomen. We moeten niet reageren alsof het al oorlog is. De dokter is daar en doet er alles aan om te voorkomen dat de patiënt overlijdt.” Hij voegde er wel aan toe dat Luxemburg makkelijk praten heeft: ,,Wij hebben geen ambassade in Kiev.”

Voor de EU-ministers is er geen twijfel over dat het westen op elke vorm van eventuele agressie van Rusland onmiddellijk moet reageren, ook als het gaat om een beperkte grensoverschrijding. ,,De grens overgaan is een rode lijn overgaan”, aldus de Litouwse minister Gabrielius Landsbergis, volgens wie het westen moet reageren met ‘ondraaglijke sancties’ als Poetin dat toch probeert. ,,En met ondraaglijk bedoel ik echt ondraaglijk. Want als ze draaglijk zijn schrikken ze niet af.”

De EU-buitenlandministers waren het gisteren snel eens over een verklaring die aangeeft dat de westerse veiligheid ‘ondeelbaar’ is. Ze stellen dat het westen onverkort blijft inzetten op een oplossing in overleg met Rusland. De verklaring maakt ook duidelijk dat herstel van oude invloedssferen, zoals Moskou wil, uitgesloten is.

,,Totaal onaanvaardbaar”, aldus de Deense minister Jeppe Kofod, volgens wie we terug zijn ‘in de donkerste dagen van de Koude Oorlog’. ,,Rusland zelf heeft daar mede voor getekend. Dan ga je daarna niet alsnog met raketten en pantservoertuigen de machtsverhoudingen veranderen”, stelde de Oostenrijkse minister Alexander Schallenberg.

Over het sanctiepakket dat in werking moet treden als Rusland Oekraïne binnenvalt is echter nog altijd geen overeenstemming. Volgens Hoekstra is er ‘eensgezindheid’ dat dat sanctiepakket ‘stevig’ moet zijn, maar welke sancties er volgen, is nog onbekend. Volgens Hoekstra ligt ‘alles op tafel’ en gaat de Europese Commissie verder met de uitwerking. ,,De komende dagen moeten we daar met veel snelheid verder aan werken”, aldus Hoekstra.

Op de vraag waarom dat zo lang duurt en hoe Rusland op deze manier kan weten dat het het westen menens is, antwoordde Borrell dat ‘geen informatie ook een onderdeel van afschrikking’ kan zijn. ,,Geen zorg: als de maatregelen nodig zijn, zullen ze er zijn.”

Minister Hoekstra reist volgende week samen met premier Mark Rutte naar Oekraïne om te onderstrepen dat het land ‘een belangrijke bondgenoot’ van Nederland is. Volgens Hans van Koningsbrugge, hoogleraar geschiedenis en politiek van Rusland, past dat binnen ‘het Europese patroon van solidariteit’. Ook andere landen sturen of stuurden ministers naar Kiev. Door een duobezoek te plannen geeft Nederland ‘een extra impuls’. ,,Het politieke element van MH-17 speelt ook mee, niet alleen in Nederland maar ook in Brussel.”

Volgens ingewijden was het ‘een nadrukkelijke wens’ van Rutte zelf om een bezoek te brengen aan het land. ,,Dan gaat ook de minister van Buitenlandse Zaken mee.” Hoekstra stelde vorige week dat Nederland ‘welwillend’ zal kijken naar een Oekraïens verzoek om defensieve wapens. Het zou dan mogelijk om antitankwapens gaan.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: