Onderwijsbonden woest over Rutte's voorwaarde voor extra geld: ‘Dit is pure chantage’

Bij de Algemene Politieke Beschouwingen erkende Rutte dat het lerarentekort ‘een ernstig vraagstuk’ is dat ‘een topprioriteit’ is voor het kabinet. Maar, zei hij in navolging van verantwoordelijk minister Arie Slob, er moet nog een cao voor basisschoolleraren worden afgesloten. Daarvoor is 285 miljoen euro beschikbaar.

Rutte: ,,Dat is nog niet terug te zien in de loonstrookjes. Dat geld ligt nu dood op de plank. Sluit een cao, er is heel veel geld beschikbaar. Het kabinet kijkt dan wat er incidenteel mogelijk is voor 2020.”

Die voorwaarde noemt AOb-voorzitter Verheggen ‘onbespreekbaar’. ,,We hebben als bonden en werkgevers geconcludeerd dat het budget onvoldoende is voor een cao en een gezamenlijke claim neergelegd van 430 miljoen.” Ook CNV Onderwijs reageert ontstemd. ,,Incidenteel geld helpt niet bij het dichten van de loonkloof en het verminderen van de werkdruk”, stelt bestuurder Jan de Vries. ,,Het onderwijspersoneel wil niet jaar in, jaar uit bedelen om geld.”

De schoolbesturen, verenigd in de PO-Raad, noemen Ruttes voorwaarde ‘flauw’. ,,De sector wordt met een kluitje in het riet gestuurd. Met incidenteel geld kun je meer zij-instromers opleiden, maar je kunt er níet structureel hogere salarissen van betalen”, sneert voorzitter Rinda den Besten.

GroenLinks-voorman Jesse Klaver had geen goed woord over van de voorwaarde die Rutte stelde. ,,Het is misschien Haagse logica om te zeggen dat je eerst een nieuwe cao wilt, voordat je wat gaat geven, maar er spreekt wantrouwen uit.” PvdA-leider Lodewijk Asscher benadrukte in het debat dat Rutte ‘geen dode mus’ moet meegeven aan minister Slob. ,,Wat er nodig is, is uiteindelijk ook structureel nodig.”

De coalitiepartijen, die woensdag nog nadrukkelijk de deur openhielden voor meer onderwijsgeld, namen wel genoegen met de toezegging van Rutte. D66-leider Rob Jetten wilde wel de toezegging dat Rutte ook in de toekomst oog houdt voor het lerarentekort.

Het kabinet wil verder als het lukt nog dit jaar ‘enkele miljarden’ gaan lenen om die te investeren in de Nederlandse economie. Premier Rutte wil ‘zo snel mogelijk starten’ met het veelbesproken toekomstfonds.

Rutte stelde daarbij wel als voorwaarde dat er ‘goede projecten’ worden gevonden, die daadwerkelijk iets opleveren. Oppositiepartijen trachtten de premier te verleiden om óók extra miljarden te investeren in onderwijs en koopkracht. Maar volgens Rutte gebeurt dat al via de reguliere begroting en is het fonds daar niet voor bedoeld.

Toch stond de oppositie niet helemaal met lege handen. Zo zegde Rutte eenmalig extra geld toe om het lerarentekort in 2020 tegen te gaan, zonder daarbij overigens een concreet bedrag te noemen. Ook komt er op voorspraak van GroenLinks 15 miljoen euro om de zedenpolitie meer armslag te geven en 26 miljoen om gespecialiseerde jeugdzorgklinieken op te richten.

Daarmee hield de goedgeefsheid van Rutte overigens op. Pleidooien om gepensioneerden extra koopkrachtwinst te geven legde de premier naast zich neer. Ook wil hij geen pensioenkortingen voorkomen door rekenrenteregels aan te passen, zoals PVV, SP en 50PLUS hadden gevraagd. Wel herhaalde Rutte de belofte dat het kabinet kijkt of het kortingen op een andere manier kan voorkomen. Hoe blijft echter de vraag.

Weinig buigzaam was Rutte ook in de richting van regeringspartij D66. Fractieleider Rob Jetten wil dat de verlaging van de winstbelasting ook volgend jaar uitgesteld kan worden, als blijkt dat bedrijven de lonen niet met ‘4 tot 5 procent’ verhogen. Regeringspartijen CDA en VVD hielden een dag eerder de mogelijkheid van zo’n stok achter de deur nog nadrukkelijk open. Maar Rutte waarschuwde ‘voorzichtig’ te zijn met een dergelijk ‘drukmiddel’, dat dit jaar nota bene op zijn initiatief werd ingezet. ,, De lasten van bedrijven stijgen al flink’’, benadrukte Rutte.

Rutte gooide ook de deur dicht naar partijen die hoopten nog tijdens deze kabinetsperiode het leenstelsel te wijzigen. ,,Het kabinet houdt vast aan het leenstelsel”, zo benadrukte hij. Plannen om de basisbeurs (of een vorm daarvan) opnieuw in te voeren zijn volgens hem voorbehouden aan de volgende verkiezingscampagne.

Lees hieronder in ons blog alles terug van de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen. De oppositie mocht gisteren al uitgebreid zijn zegje doen over de kabinetsplannen. Dat lees je hier.