Onderzoekers schrapten diverse kritische passages over Van Lienden na inbreng van ministerie

VideoDe mega-order die de overheid sloot met Sywert van Lienden wordt nog extern onderzocht door Deloitte. Uit een eerste accountantscheck bleek geen ‘integriteitsschending’. Wel schrapten en wijzigden die onderzoekers diverse kritische passages over Van Lienden en ‘politieke druk’ na inbreng van het ministerie. Ook gaf een ambtenaar mondeling akkoord. Het kabinet wil nu ‘de onderste steen boven'.

Niels Klaassen en Peter Winterman 18 jun. 2021 Laatste update: 18-06-21, 21:14

Dat blijkt uit stukken over de Sywert-deal die minister Tamara van Ark (Medische Zorg, VVD) zojuist naar de Tweede Kamer stuurde. Van Lienden en het ministerie liggen zwaar onder vuur na de miljoenendeal. Van Lienden profileerde zich een jaar lang als nobele weldoener die ‘om niet’ de zorg wilde helpen, maar ondertussen toucheerde hij een miljoenenwinst. Ook vrijwilligers van Van Liendens Hulptroepen Alliantie wisten van niks, zij willen nu - net als de Tweede Kamer - dat Van Lienden de miljoenen terugstort. Hij weigert dat.

Sywert van Lienden in filmpje van De Hulptroepen Alliantie. © DHA

Er volgt nog extra extern onderzoek naar de mega-order: ,,Deloitte streeft ernaar om dit 1 september op te leveren”, schrijft Van Ark. De accountants moeten onderzoeken of de levering inhoudelijk, praktisch en juridisch deugde. Van Lienden leverde veertig miljoen mondkapjes voor honderd miljoen euro en hield er zelf negen miljoen aan over. Diverse partijen in de Tweede Kamer willen het naadje van de kous weten: waarom ging het ministerie met hem in zee na een negatief advies van het inkoopcentrum? Hoe kwam de CDA’er binnen? Deugde de contracten wel en was de prijs niet te hoog?

Al die vragen moeten ‘zorgvuldig’ worden beantwoord, en dat kost meer tijd dan aanvankelijk gedacht. Wel is er een eerste interne accountantscheck van de deal geweest, gestart voor alle recente ophef. Deze ‘forensische controle’ was gevraagd na meldingen over mogelijke onregelmatigheden bij de deal met Sywert maar leverde volgens de onderzoekers ‘geen indicaties op van mogelijke integriteitsschendingen’.

Saillante passages

In de stukken die Van Ark zojuist daarover naar de Kamer stuurde, staan wel saillante passages over kritiek op de bv van Van Lienden, die zich binnen het landelijk inkoopcentrum LCH weinig geliefd had gemaakt. Conceptteksten daarover werden soms verwijderd en gewijzigd na een eerste lezing door het ministerie.

Zo schreven de accountants in een eerste versie: ‘Binnen het LCH bestond weerstand en wantrouwen ten opzichte van RGA (de club van Van Lienden, red.) RGA zou zich in de media presenteren als de partij die de zorg zou gaan redden, maar zou zich niet aan de ‘FairPlay-regels’ houden en zou voor eigen gewin opereren (...) Binnen het LCH bestond de indruk dat RGA op zoek was naar informatie zoals leveranciersbestanden en kwaliteitsspecificaties, die ze mogelijk voor eigen gewin zouden willen inzetten’.

Gevaarlijk concurrent

Minister voor Medische Zorg Tamara van Ark (VVD). © GUUS SCHOONEWILLE

En het ministerie zou Van Lienden binnenboord willen houden, om mogelijke concurrentie te voorkomen. Daarbij citeert iemand van het LCH de voormalige Amerikaanse president Lyndon Johnson, toen die het had over een gevaarlijke concurrent: ,,It’s probably better to have him inside the tent pissing out than outside the tent pissing in.”

Deze complete passage over eigen gewin en concurrentie verdween uit het accountantsonderzoek na opmerkingen van VWS-ambtenaren, zo blijkt nu. Ook teksten over ‘mogelijk politieke druk’ om de order bij Van Lienden te plaatsen, verdween na lezing door VWS-ambtenaren. ‘Dit doet niet ter zake voor de conclusie, toch?’ schrijft een ambtenaar op enig moment. ‘Dit hele stuk mag er uit'. Dat gebeurt dan ook.

Van Ark deelt deze informatie nu omdat ze zoveel mogelijk ‘openheid van zaken’ wil geven. ,,De onderste steen moet echt boven”, zei de minister na afloop van de ministerraad zojuist. Ze heeft persoonlijk aan de eerste accountants gevraagd of de wijzigingen na inbreng van haar ambtenaren ook tot andere conclusies hebben geleid: ,,Dat is niet het geval, dat is belangrijk. Maar die geschrapte passages zijn wel relevant voor het grotere onderzoek. Alles wordt daarin meegenomen.” De resultaten worden voor 1 september verwacht.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: