Oud-minister Plasterk in de fout met wetenschappelijk artikel

Het artikel, dat Plasterk samen met drie andere wetenschappers schreef, gaat over een wormpje dat kan helpen bij onderzoek naar de behandeling van allerlei ziektes. In het stuk stonden drie foto’s van experimenten die mogelijk niet origineel zijn. Dat werd vijf jaar geleden al ontdekt, maar nu pas is het artikel ingetrokken.

Plasterk en zijn collega’s - die destijds allemaal bij het Utrechtse Hubrecht Instituut werkten - schrijven vandaag in Science: ,,We hebben geprobeerd de originele data uit 2007 te vinden, maar alle auteurs hebben het Hubrecht Instituut verlaten, en de data kan niet meer worden gelokaliseerd.’’

Plasterk laat aan NRC weten dat er met de foto’s ‘inderdaad iets fout is gegaan’. Volgens de oud-minister heeft een collega-auteur afgelopen zomer nog in het archief van het Hubrecht Instituut gezocht naar originelen van de experimenten. Maar dat leverde niets op.

In 2015 ontdekte microbioloog Elisabeth Bik dat er iets mis was met het artikel. Zij staat erom bekend dat ze speurt naar geknoei met plaatjes en foto’s in biomedische publicaties. Ze meldde de fout in het artikel van Plasterk in 2015 aan Science, maar daar werd toen niets mee gedaan.

In maart dit jaar twitterde ze er nog eens over. Toen volgde er wél actie. Het Hubrecht Instituut liet weten een intern onderzoek te starten ‘vanwege de zorgen die over dit artikel zijn geuit’. Het onderzoek zou beginnen ‘nadat het stof rond de recente corona-uitbraak is neergedaald’.

De uitkomst van dat onderzoek is dat het artikel helemaal wordt ingetrokken. In de wetenschap is dat een gevoelige nederlaag: het betekent dat het héle onderzoek geen waarde meer heeft. Volgens Plasterk en de andere auteurs heeft ‘het verlies van de drie foto’s de conclusies verzwakt’.

Plasterk was tussen 2007 en 2012 minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-Rutte 2. Hij is gepromoveerd bioloog en richtte in 2019 een kankerinstituut op. Ook werkt hij tegenwoordig als columnist voor de Telegraaf. In die columns is hij regelmatig kritisch op het klimaatbeleid van het kabinet.