Dinsdag en woensdag ontvangt Tjeenk Willink alle zeventien partijleiders weer achter elkaar voor individuele gesprekken. Hij zou graag van hen weten hoe zij willen dat de formatie verder moet. Zelf stelt hij voor om vier of vijf grote problemen te benoemen die een nieuw kabinet moet aanpakken. De informateur kan dan inventariseren welke problemen het meest worden genoemd, waarna de Tweede Kamer er een debat over voert. 

Na dat debat moet dan worden gekeken welke partijen een beetje hetzelfde denken over het oplossen van die problemen en of ze zouden willen samenwerken in een nieuw kabinet. Hoe dan ook zou zo'n nieuw kabinet geen dik regeerakkoord moeten maken. Dat is een oude wens van Tjeenk Willink die hij ook al uitte bij eerdere formaties waar hij bij betrokken was.

_{De tekst gaat verder onder de video.}

De vorming van een nieuw kabinet kan zo nog wel even op zich laten wachten. Tjeenk Willink stelt voor om de Tweede Kamer eventueel meermaals te laten debatteren over de problemen die een nieuw kabinet moet aanpakken.

Tjeenk Willink kreeg begin deze maand de opdracht van de Tweede Kamer om te onderzoeken of er voldoende vertrouwen bestaat tussen partijen om uit de formatie-impasse te komen. Die ontstond nadat meerdere partijen zeiden niet meer met VVD-leider Mark Rutte te willen samenwerken. Omdat ook PVV en Forum voor democratie al door meerdere partijen in de ban zijn gedaan, lijkt het vrijwel onmogelijk een stabiel meerderheidskabinet te vormen.

Volgens de informateur zitten er voordelen aan een lange formatie. ,,Lange onderhandelingen zijn ook een middel om wantrouwen weg te nemen.’’ Wel waarschuwt hij om uiteindelijk geen al te gedetailleerde afspraken te maken in een regeerakkoord. ,,Een dichtgetimmerd coalitieakkoord belemmert de wendbaarheid die nodig is in een tijd waarin de onzekerheden groot zijn.’’

Hoewel de informateur vindt dat de Kamer niet overhaast een nieuw kabinet moet vormen, vindt hij wel dat er haast moet worden gemaakt met een herstelplan voor de coronacrisis. ,,Met dat herstelbeleid kan niet worden gewacht op een nieuw kabinet', schrijft Tjeenk Willink. ,,Dat zou ten koste gaan van zowel de mensen die dreigen hun baan te verliezen als van het weer opstarten en herstellen van bedrijven.’’ De Tweede Kamer moet volgens hem dan ook snel overeenstemming bereiken over zo'n herstelplan. Eerder stelde demissionair premier Mark Rutte dat ook al voor.

Tjeenk Willink doet nog een aantal voorstellen aan de zeventien partijleiders. Zo vindt hij dat de Tweede Kamer meer ambtelijke ondersteuning moet krijgen om het kabinet beter te kunnen controleren. Verder schrijft hij een nieuw kabinet zuiniger moet zijn op de ambtenaren bij ministeries. De afgelopen decennia is de ‘inhoudelijke deskundigheid op departementen aanzienlijk teruggelopen’, schrijft hij. ,,Kennis kan immers worden ingehuurd, was de gedachte’’. Maar dat heeft volgens hem juist tot problemen geleid.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: