Raadgevend referendum definitief afgeschaft

Loodsten de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de afschaffing van het raadgevend referendum met een minimale meerderheid (76 stemmen voor, 69 tegen) door de Tweede Kamer, ook in de Eerste Kamer bleef de stemming tot op het laatste moment spannend. De regeringscoalitie heeft ook in de senaat de kleinst mogelijk meerderheid (38 van de 75 zetels).

Uiteindelijk stemden 40 senatoren vóór de afschaffing van het referendum, 35 stemden tegen. Een voorstel van de SP om een referendum mogelijk te maken over de voorgestelde afschaffing van het raadgevend referendum haalde het niet, maar kreeg wel de steun van 35 Kamerleden. 

De senatoren hebben vorige week uitvoerig over de afschaffing gedebatteerd. Daarbij kreeg vooral D66 het flink te verduren. Tegenstanders van de afschaffing verweten D66 hun principes te laten varen, aangezien het referendum een van de kroonjuwelen van de partij was. 

Het mocht niet baten. In het regeerakkoord staat nu eenmaal dat er een streep gaat door het raadgevend referendum. Het heeft 'niet gebracht wat ervan werd verwacht', zei minister Kasja Ollongren (Binnenlandse Zaken) er eerder al over. Volgens haar zorgt de raadgevende variant van de volksraadpleging vooral voor verwarring, omdat het kabinet niets met de mening van het volk hoeft te doen.

Dat bleek maar weer bij de afgelopen twee referenda. De kiezer zei 'nee' bij het Oekraïne-referendum in 2016, maar toch kwam het samenwerkingsverdrag met Oekraïne er. Ook bij het referendum over de nieuwe inlichtingenwet Wiv was een meerderheid tegen. Desondanks werd de wet op 1 mei gewoon van kracht. 

Het raadgevend referendum was volgens het regeerakkoord vooral bedoeld als 'opmaat naar een correctief bindend referendum', de variant waarbij het kabinet de uitslag niet naar zich neer mag leggen. Maar voor zo'n referendum is geen politieke steun. Daarom kan het raadgevend referendum ook in de prullenbak.

Tegenstanders - verenigd in de actiegroep Meer Democratie - probeerden via de rechter een referendum af te dwingen over de intrekking van de referendumwet, maar verloren vorige week de rechtszaak. Volgens de rechtbank vallen de eisen van de actiegroep buiten haar taak en bevoegdheid, omdat het wetgevingsproces nog loopt. 

Meer Democratie is teleurgesteld en gefrustreerd en beraadt zich op mogelijke juridische vervolgstappen.