Rechter: Avondklok moet per direct opgeheven

De uitspraak geldt direct, waardoor de avondklok al vanaf vandaag niet geldig meer is. De overheid kan wel in hoger beroep, maar tot er een nieuwe uitspraak ligt, verandert dat niets aan de nieuwe situatie: de avondklok is tot dat moment van de baan.

Het is een gevoelige nederlaag voor het kabinet, want volgens de rechter is eigenlijk de verkeerde wet gebruikt.

Wet

Juist ingrijpende maatregelen zoals een avondklok moeten wel op goede wetten gebaseerd zijn
Rechtbank Den Haag

Voor het invoeren van de avondklok is gebruik gemaakt van een bijzondere wet, de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg). Die wet biedt het kabinet de mogelijkheid om in zeer spoedeisende en buitengewone omstandigheden een avondklok in te stellen, zonder dat daarvoor eerst een wetgevingstraject via de Eerste en Tweede Kamer moet worden doorlopen.

De rechter oordeelt nu echter dat bij de invoering van de avondklok geen sprake was van de bijzondere spoedeisendheid. Diens redenering: al vóór de invoering van de avondklok was er vaker over gesproken als mogelijkheid. Zo veel spoed was er dus niet, aldus de rechter.

De Wbbbg geldt bijvoorbeeld bij een dijkdoorbraak, oordeelt deze. Daarom is de inzet van deze wet om de avondklok in te stellen ‘niet legitiem’. ,,De rechter heeft overwogen dat er sprake is van een pandemie, dat er sprake is van een virus dat muteert, van grote druk op de zorg. Het is een tijd van grote zorg en moeilijke beslissingen. Juist ingrijpende maatregelen zoals een avondklok moeten wel op goede wetten gebaseerd zijn.’’

Nut

De rechter zegt bovendien dat de staat eigenlijk niet echt duidelijk heeft gemaakt wat het effect van de avondklok is. Gelijktijdig met het instellen van de avondklok is namelijk een dringend advies gegeven niet meer dan één persoon per dag thuis te ontvangen. De rechter constateert dat de staat ‘geen onderscheid heeft gemaakt’ tussen het effect van de avondklok en de éénpersoons-bezoekregeling. ,,Dat vertekent het beeld met betrekking tot nut en noodzaak van de avondklok aanzienlijk en maakt de stelling van de staat dat een avondklok onvermijdelijk is op zijn minst discutabel en ook niet erg overtuigend gemotiveerd.”

Waarschuwingen

De Raad van State waarschuwde eerder al voor mogelijk gebruik van de verkeerde wet voor het ingrijpende middel. Het kabinet nam weken de tijd voor de voorbereiding, wilde met het plan netjes langs het parlement, maar juist die zorgvuldigheid staat haaks op de aard van de wet: ,,Daarbij rijst de vraag of gelet op de gevolgde procedure en de voorbereidingstijd wel van een zodanig urgente situatie sprake was dat toepassing van de Wbbbg in de rede lag”, schreef de RVS.

Boetes

Of met de uitspraak ook de uitgedeelde boetes voor het overtreden van de avondklok nu met succes kunnen worden aangevochten is nog onduidelijk. Er werden al zo’n 26.000 boetes uitgedeeld, ieder voor 95 euro per stuk. Advocaat Michael Ruperti heeft laten weten dat hij namens honderden mensen een verzoek bij minister Grapperhaus gaat indienen om de aan hen opgelegde avondklokboete terug te betalen of kwijt te schelden.

Het ministerie van Justitie wil nog geen commentaar geven: ,, We hebben net kennis genomen van de uitspraak. Die gaan we nu bestuderen.”

Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) liet vanmorgen wel weten dat het vonnis ‘niet zo fraai is’. ,,Zoiets moet juridisch goed in elkaar zitten. Kennelijk is daar vandaag een uitspraak over gedaan, daar gaan we zo nog naar kijken.’’ Wel benadrukt de bewindsman dat de spertijd een belangrijke maatregel was voor het kabinet in het terugdringen van het aantal coronabesmettingen

Overwinning

Het is de tweede keer dat de activisten van Viruswaarheid een juridische slag winnen tegen het coronabeleid. Eind december oordeelde de rechter dat de verplichting van een negatieve PCR-test bij reizen naar Nederland niet goed geregeld was, zoals Viruswaarheid betoogd had. Het kabinet repareerde de regeling daarna snel, waardoor de negatieve testuitslag wel verplicht kon worden.

In afwachting van wat er in het hoger beroep gaat gebeuren, kan hier niet meer worden gereageerd. De discussie kan vanmiddag worden voortgezet, na publicatie van het nieuws. Nogmaals: alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat niet als censuur, maar omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen via deze link.

Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij: