Rutte en Johnson bespreken een toekomst zonder sterke VS

Rutte heeft tijdens een diner in Downing Street 10 in Londen met de Britse premier Boris Johnson vastgesteld dat de crisis in Afghanistan in de toekomst een nauwere samenwerking vereist tussen het Verenigd Koninkrijk, Europa en de NAVO. De Verenigde Staten wordt niet meer gezien als de partner op wie in dergelijke situaties zonder meer kan worden vertrouwd.

,,Zonder de VS kan geen groot geopolitiek worden opgelost”, gaf Rutte na afloop van het onderhoud met Johnson aan. ,,Vanwege hun ‘might’ en ‘power’ en hun democratische oriëntatie is dat niet te doen.” De demissionaire minister-president liet wel doorschemeren in de toekomst een grotere rol voor de EU én het VK te zien. ,,Post-Afghanistan moet je een samenwerking zoeken om problemen het hoofd te bieden.”

Rutte arriveerde in de ambtswoning van Johnson in een Jaguar, terwijl huiskat Larry zich waste naast een dienstdoende politieagent, na een vlucht naar Luton Airport. Het bezoek ging behalve over Afghanistan ook over de strubbelingen rond de brexit en COP26, de klimaattop die begin november plaatsheeft in Glasgow. Nederland, zo stelde Rutte, kan door de goede relatie met het VK helpen om praktische oplossingen te zoeken voor twistpunten.

De situatie rond het Noord-Ierse Protocol, een onderdeel in het brexitakkoord om de vrede Noord-Ierland te bewaren, kreeg speciale aandacht. Door deze paragraaf vinden controles op goederen tussen het Britse vasteland en Noord-Ierland plaats. Sommige producten mogen in de toekomst in zijn geheel niet meer ingevoerd worden. Rutte stelde het volste vertrouwen te hebben in Johnson, die de voor het VK onhandige regels hekelt.

Als supermarkten in Noord-Ierland producten van fabrieken in Engeland nodig hebben, zo schetste Rutte een voorbeeld, dan moeten die niet aan strakke EU-regels hoeven te voldoen. ,,Producten waarvan je weet dat ze in die supermarkt worden verkocht en niet de grens overgaan naar de Republiek Ierland. Voor dit soort zaken kun je praktische oplossingen vinden. Dat is waar het uiteindelijk om gaat. Om de brexit te laten slagen.”

Rutte brak hiermee een lans voor de Britten, zonder de EU op de tenen te trappen. ,,De EU wil hierbij ook echt helpen. Ook de mensen in Brussel. Tegelijkertijd moeten we begrijpen dat het protocol er staat. En dat de Europese eenheid niet ter discussie staat.” Wegblijven van ‘grote uitspraken’, een verwijzen naar het soms harde taalgebruik van EU-voorzitter Ursula von der Leyen en de Franse president Emmanuel Macron, is volgens hem de sleutel.

Garanties durfde Rutte niet te geven, maar aan zijn optimistische houding viel af te lezen dat het onderhoud vlot was verlopen. Evenmin kon de geplaagde politicus, die de ministers Ank Bijleveld (Defensie) en Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) zag aftreden, hoop geven aan Afghaanse tolken die vastzitten in het land. Met Johnson praatte hij over gezamenlijke initiatieven, maar de ‘gevaarlijke’ situatie laat weinig bewegingsruimte open.

,,We hebben heel nadrukkelijk afgesproken om preciezer te kijken naar wat er nog wel in Afghanistan en Kaboel kan. Dat is niet iets wat je morgen kunt realiseren. Wel is het een wens die we hebben.” Rutte maakte wel duidelijk dat in toekomst een dergelijke crisis anders - lees: zonder de VS als anker, maar met het VK aan boord- te willen aanpakken. ,,Zonder grote contracten te tekenen. Praktisch.”

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: