Rutte over nationale asielcrisis: ‘Dit is om je te schamen, straks liggen mensen in het grasveld’

update/ met videoHet kabinet heeft de haperende asielopvang uitgeroepen tot nationale crisis. Dit betekent volgens minister-president Mark Rutte dat de regering vanaf nu bijna dagelijks overlegt met gemeenten en provincies over een oplossing. ,,Je kunt zo heel snel schakelen”, aldus de premier.

Tobias den Hartog, Laurens Kok 17 jun. 2022 Laatste update: 20-06-22, 14:28

Rutte zei na afloop van de ministerraad dat de huidige situatie in aanmeldcentrum Ter Apel ‘om je te schamen is', nu meermaals mensen op stoelen hebben moeten slapen: ,,Straks liggen mensen in het grasveld.” Om dat te voorkomen is meer ‘doorzettingsbevoegdheid’ nodig, stelt hij. ,,Het is belangrijk dat we met elkaar zeggen: dit laten we niet gebeuren.”

Wat er precies gebeurt, is nog niet duidelijk. De medewerkers van het COA kunnen het niet meer aan, zegt staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel). Alleen dankzij hulp van het Rode Kruis en Vluchtelingenwerk is de situatie in Ter Apel tot nu toe niet uit de hand gelopen.

Volgens Van der Burg hakt het kabinet maandag knopen door. ,,Dan komen we met een plan voor de komende drie maanden.’’ Dat moet voorkomen dat asielzoekers met bussen ‘van hot naar her’ worden gereden. ,,En dat we gemeentes moeten afbellen met de vraag: heb jij nog plek?’’ Hoe dan ook zijn er bij de zoektocht naar een oplossing volgens hem ‘geen taboes'.

Luister ook onze podcast Politiek Dichtbij

Afgesproken is wel dat Ter Apel de komende twee weken ‘structureel wordt ontlast’. Dit houdt in dat de doorstroming vanuit de azc’s moet worden bevorderd, zodat Ter Apel lucht krijgt om nieuwe vluchtelingen op te vangen. Rutte: ,,Er zitten nu duizenden mensen in asielzoekerscentra die allang aan het werk hadden gekund.”

Bekijk hier de reactie van Van der Burg over de asielcrisis:

Paardenmiddel

Wat in ieder geval niet gaat gebeuren, is dat het kabinet wettelijk gemeenten gaat dwingen om vluchtelingen met een asielstatus te huisvesten. Dit paardenmiddel blijft buiten werking, op aandringen van de gemeenten.

Volgens Rutte is dwang niet nodig. ,,Ik geloof niet dat iemand dat wil.” In een eerste crisisvergadering met gemeenten en provincies zei hij de ‘spirit’ te voelen om het probleem met elkaar op te lossen.

Inmiddels is de structuur voor nationale crisisbesluitvorming geactiveerd, die wordt aangestuurd vanuit de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV). Een dergelijke crisisstructuur werd eerder ingesteld bij het neerhalen van de MH17, de Utrechtse tramschutter en de coronacrisis.

Eric van der Burg, staatssecretaris Asiel en Migratie, bij aankomst op het Binnenhof voor de wekelijkse ministerraad. © ANP

Ontlasten

Het kabinet kwam eerder al met plannen om de druk op de asielketen te verlichten. Zo moet er een tweede aanmeldcentrum komen om Ter Apel te ontlasten. Ook werkt het kabinet aan een wet om gemeenten te verplichten asielzoekers op te vangen. Verder komen er meer opvangplekken beschikbaar, onder meer op schepen.

Specifiek voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen kwam er eerder dit jaar ook al een crisisaanpak. Ook voor corona werd eerder een crisisstructuur opgetuigd waarbij er onder meer vaker overleg plaatsvond tussen verschillende departementen.

Het kabinet meldt aan de Tweede Kamer dat die ‘zo snel mogelijk nader geïnformeerd’ wordt. Daarnaast zullen Van der Burg en Bruins Slot de stappen die worden gezet vanmiddag nog toelichten. Bruins Slot vervangt minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting), die pas later terugkeert van een dienstreis naar de BES-eilanden (Bonaire, Saba en Sint Eustatius).

Rode Kruis: Tenten pas weg als het ‘verantwoord’ is

De tenten die het Rode Kruis heeft geplaatst bij het aanmeldcentrum in Ter Apel zullen pas worden afgebroken ‘zodra dit verantwoord is’. Dat meldt directeur Marieke van Schaik. Eerder zei de organisatie dat de tenten er enkele dagen zouden blijven staan. ,,Wij blijven de situatie in Ter Apel nauwlettend monitoren en ondersteunen, daar waar noodzakelijk met vervoer, water, eten en tenten’’, aldus Van Schaik.

De hulporganisatie luidde donderdag de noodklok vanwege de ‘onmenselijke en onhoudbare’ situatie bij het aanmeldcentrum. Asielzoekers in de tenten kregen van woensdag 22.00 tot donderdag 13.00 uur geen eten en drinken aangeboden, er waren opstootjes en er werd uit de tenten gestolen. Van donderdag op vrijdag sliepen enkele honderden mensen in tenten en op stoelen in Ter Apel.

,,Het is goed dat deze crisis serieus genomen wordt door het kabinet en dat een menswaardiger oplossing dichterbij komt’’, aldus Van Schaik. Ze laat weten dat het Rode Kruis zeker een onderdeel wil zijn van de oplossing voor het asielprobleem en wil helpen om mensen in nood te ondersteunen.

Kijk onze trending nieuwsvideo's in onderstaande playlist: