Rutte wijst extra investering zorg van de hand: ‘Wat bereik je daarmee?’

Premier Mark Rutte zette vanavond bij het Kamerdebat over de aanpak van de coronacrisis grote vraagtekens bij extra investeringen in de zorg. De lonen gaan al omhoog, stelt hij. ,,Daar nog extra geld bovenop: wat bereik je daarmee?’’ De premier meent zelfs dat een extra investering ‘onverantwoord’ is. Zijn opmerking leidde tot ergernis in de Kamer.

Maarten van Ast & Edwin van der Aa 25-06-20, 14:59 Laatste update: 26-06-20, 03:02

De oppositie in de Tweede Kamer voert al weken campagne voor een betere beloning voor zorgverleners van wie in de corona-epidemie zoveel is gevraagd. De aangekondigde bonus van 1000 euro voor zorgpersoneel is belangrijk, maar niet voldoende, menen zij.

Dat is niet de taak van de regering, zeggen zowel het kabinet als coalitiepartijen, maar moet aan coa-tafels worden geregeld. VVD-Kamerlid Hayke Veldman steunde de motie voor salarisverhoging. die inmiddels al drie keer voorlag in de Kamer, dan ook niet. ,,Arbeidsvoorwaarden spreek je af tussen werkgevers en werknemers.’’ Pas als er een ‘knelpunt’ ontstaat, is het kabinet volgens hem aan zet.

De premier wijst extra investeringen zelfs van de hand. Hij wees op de loonontwikkeling in Nederland, waar ook de zorgsector onder valt. De lonen gaan tussen de 3 en 5 procent omhoog. Dat komt ook omdat de zorgsalarissen zijn gelinkt aan salarissen in de private sector. ,,Die stijgingen zijn ook fors. Daar nog extra geld bovenop: wat bereik je daarmee?’’, vraagt de premier zich af. ,,Dan is het toch onvermijdelijk dat dat dan ook in andere sectoren als onderwijs en defensie zou moeten.’’

Ook wijst Rutte op de recessie waar Nederland op afkoerst door het coronavirus. ,,Dan praat je dus over een forse investering in alle sectoren in een periode waarin de economie met zes procent krimpt. Dat zou toch niet verantwoord zijn?’’, kaatste hij terug. Het is ‘populistisch en zo makkelijk’ om te suggereren dat het zorgpersoneel er niets bij krijgt, meent hij.

Toeslagen

Het zat de oppositie ook niet lekker dat hulpverleners vanwege - zoals de Kamerbrief deed voorkomen - de bonus en overuren tijdens de coronaperiode in de problemen kunnen komen met toeslagen, omdat ze daardoor te veel inkomen hebben. Volgens het kabinet is daar niets aan te doen. Niet uit te leggen en ‘onbestaanbaar’, vindt de oppositie, die wil dat het kabinet in zulke gevallen compensatie geeft. Terwijl de Kamer daarover debatteerde, liet de bewindsman weten dat de toeslagen alleen op basis van overuren kunnen worden aangepast, en dus niet op basis van de bonus.

PvdA-voorman Lodewijk Asscher en SP-leider Lilian Marijnissen dienden vanavond een motie in waarin ze het kabinet oproepen zorgverleners te compenseren als ze overuren gedupeerd worden. Los het op, linksom of rechtsom, luidt ook de oproep van PVV-leider Geert Wilders.

Ook de VVD hoopt dat er nog iets geregeld kan worden voor mensen die gekorte worden vanwege overuren. ,,Dit is pijnlijk en onwenselijk’’, zegt Veldman, die stevig werkt aangepakt door de SP en PVV. ,,Het zou wel kunnen dat dat mogelijk iets te veel van de Belastingdienst gevraagd is.’’ Aan de bonus mag volgens hem niet getoornd worden. ,,1000 euro is 1000 euro, dus dat moeten ze dan ook allemaal ontvangen.’’

SP, PvdA en GroenLinks willen daarnaast dat de nullijn voor zorgpersoneel de komende jaren van tafel gaat.

Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) wijst erop dat er wel een soort check volgt om te kijken of werknemers in aanmerking komen voor de bonus. ,,Bij een jeugdzorginstelling bijvoorbeeld zullen niet alle werknemers te maken hebben gehad met coronawerkzaamheden.’’

Versoepelingen

Terug naar het oude normaal, en dat kán ook
Geert Wilders

Het kabinet kondigde gisteravond verdere versoepelingen van de coronamaatregelen aan per 1 juli. Wilders is daar blij mee, maar er kan volgens hem veel meer. ,,Terug naar het oude normaal, en dat kán ook.’’ Hij wijst erop dat er relatief weinig mensen in Nederland besmet zijn. ,,We moeten niet onvoorzichtig doen, maar het is buitenproportioneel dat we bedrijven kapot laten gaan door vast te houden aan 1.5-meterterreur van dit kabinet.’’ De kans op besmetting buiten, is volgens hem te verwaarlozen. Ook Asscher (PvdA) wil dat het kabinet met concrete plannen komt om bedrijven te ondersteunen. ,,Een tweede golf van banenverlies moeten we voorkomen.’’

De PVV-voorman wil dat het kabinet op zoek gaat naar oplossingen voor de getroffen sectoren en duidelijkheid schept over de regels. ,,Waarom mag je wel met vier vrienden in auto gepropt naar een terras rijden, maar vervolgens niet aan een tafel zitten? Dat is toch niet uit te leggen?’’

Volgens Rutte is het op dit moment onverstandig om de 1.5-metermaatregel los te laten. ,,De hele wereld heeft binnen en buiten social distancing-regels. Ik ben een groot liefhebber van de horeca, maar zolang er geen vaccin of medicijn is hebben we hier mee te dealen.’’ De premier oogde geprikkeld door de opmerkingen. ,,Alle deskundigen zeggen dat dit moet. En dan staat hier de heer Wilders en die zegt dat het niet hoeft. Ik snap dat niet.’’ Hij zegt zich ‘kapot te ergeren’ aan onwaarheden die de PVV-leider zou verspreiden.

Coronawet

Ook lag de omstreden coronawet, die de tijdelijke noodverordeningen met coronamaatregelen moet vervangen, vanmiddag opnieuw op tafel. Critici stellen dat de wet de grondrechten van burgers inperkt. De oppositie deelt die zorgen. Onder anderen GroenLinks-leider Jesse Klaver en SGP-voorman Kees van der Staaij willen dat duidelijk in de wet expliciet komt te staan dat die tijdelijk van aard is. Wilders roept het kabinet op: ,,Niet doen, in de prullenbak met dat wetsvoorstel.’’

GroenLinks is ook kritisch: ,,Mijn fractie zal nooit voor een wet stemmen die allesomvattend is’’, zegt Klaver. ,,We moeten oppassen dat de tijdelijke situatie nu wettelijk gaan vastleggen. Ingrijpende beslissingen zullen altijd langs het parlement moeten.’’ Hij vraagt zich ook af of de 1.5 meter afstandregel, die hij steunt, wel in het strafrecht hoort. ,,Moeten we strafbaar stellen als je met vrienden te dicht langs elkaar loopt?’’ Volgens Esther Ouwehand (PvdD) is daar geen onderbouwing voor te vinden. ,,Zorgwekkend dat zo'n wet op tafel komt.’’ Ze krijgen bijval van FvD-Kamerlid Theo Hiddema, die de wet een ‘gevaar voor de grondrechten’ noemt.

Rutte: ,,Het kabinet wil geen extra bevoegdheden. Als er iets in de wet staat dat niet bevalt, daar gaan we het daar over hebben.’’ De Jonge benadrukt dat de wet juist in het leven is geroepen om de situatie weer te normaliseren, omdat de Kamer bij de noodverordening niet in kan grijpen. De Kamer gaat na het reces in gesprek over de coronawet.