Strijd tussen Baudet en Otten om koers in partijtop, kan Forum flink beschadigen

Otten windt er in een interview met NRC Handelsblad geen doekjes om. Thierry Baudet trekt met zijn woordkeus (‘boreaal’) de partij ‘te veel naar rechts’. Met zijn gezwollen speech naar de verkiezingsoverwinning onlangs zou hij woorden hebben gebruikt die extreem-rechts aanspreken, waar Otten niet op zit te wachten. De jonge Forum-leider zal bovendien de spotlights vaker moeten delen met partijgenoten, ook al is dat ‘best lastig voor hem’. Te ondoordacht, te ijdel, is wat Otten lijkt te zeggen.

Het is voor het eerst dat er openlijke frictie is tussen de gezworen Forum-vrienden. En dat is significant, want waar Baudet hét gezicht van de partij is, is de rol van Otten niet te onderschatten.

Hij was het die Forum met strakke hand deed groeien tot wat het nu is. Twee zetels in de Tweede Kamer, 13 in de Eerste Kamer straks, 86 in de Provinciale Staten. De werving en selectie van die Forum-politici: het werk van Henk Otten. De campagnes: Henk Otten. De partijfinanciering: Henk Otten. De verkiezingsprogramma’s: Henk Otten.

Hij mag pas recent, als lijsttrekker van de Eerste Kamer, uit de schaduw van Baudet zijn gestapt: Otten is het punt in de partij waar alle lijntjes samen komen. Er is maar weinig dat de controlfreak passeerde de laatste jaren.

Bij wijze van gedachteoefening: mocht Otten de partij vandaag verlaten, dan stort het bouwwerk behoorlijk in. Veel recent gekozen Provinciale Statenleden van Forum moesten in het land toegeven dat ze nog nauwelijks een woord hadden gewisseld met Baudet. Maar Otten, ja, die had iedereen in zijn telefoon staan.

Maar zoals Otten het hart van FvD is, is Baudet het hoofd. Hij geniet populariteit en bekendheid in het kwadraat. Otten mag dan kritiek hebben op de gezwollen, ideologische speeches van Baudet. Juist daarvoor wordt tijdens bijeenkomsten van FvD en op sociale media het hard geapplaudisseerd. Baudet is het stemmenkanon. Hem beschadigen zou de doodsteek van de partij kunnen betekenen.

Zo zaten Otten en Baudet elkaar nota bene over de nexit al in de haren. Was Baudet aanvankelijk absoluut voor een onmiddellijk vertrek uit de EU, hij begon stilaan terug te krabbelen. Eerst een referendum toch. En geen onmiddellijk nexit, klonk het ineens.

Daar was de hand van Otten al zichtbaar, die na de chaos rond de Brexit ook ondernemers binnen de partij aan de lijn had gekregen. Pas op zulke taferelen, zeiden ze. En wat is de economische schade wel niet als Nederland uit de EU gaat?

In de media en bij debatten verloor Baudet die slag: hij begon de laatste weken een toontje lager te zingen. Een onmiddellijk nexit had niet meer de voorkeur.

Dat Baudet de inhoudelijke koers niet alleen uitzet, is echter nog niet alles.

Een klein, recent voorval bleek dat men binnen de partij al langer zorgen heeft over diens achteloze, maar controversiële uitlatingen in de media. Baudets opmerkingen over vrouwen bijvoorbeeld die ‘minder ambitie’ zouden hebben. Zijn uitspraken over een ‘boreaal Europa’, zeker omdat hij eerder waarschuwde van de ‘homeopathische verdunning’ van het dominant blanke Europa.

Toen Radio 1 kort voor de Statenverkiezingen aan Baudets persvoorlichter vroeg of Baudet zin had in een interview, zou woordvoerder Jeroen de Vries het hebben afgehouden toen hij hoorde hoe dat Baudet een half uur lang welkom zou zijn. Hij zou ‘de peilingen’ niet op ‘het spel’ hebben willen zetten door Baudet ‘een half uur’ op de radio te zetten. ,,Hij zegt wel eens domme dingen,’’ zou De Vries hebben gezegd.

Toch was Baudet tot dusver soeverein in wat hij zei in zijn speeches. Zijn 21 minuten durende overwinningsspeech na de Statenverkiezingen had Otten bijvoorbeeld van te voren niet gelezen. Maar nu hij deze zo bekritiseert, kan Baudet vrezen dat hij onder meer controle komt te staan. De vraag is of hij dat zou accepteren.

Andersom zal Otten niet schromen de benen te nemen als het hem niet zint. In NRC erkent hij zonder omhaal dat hij er bijna mee was ‘gekapt’ toen Baudet te veel over het christendom had gepraat in de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Otten, ‘licht christelijk opgevoed’, vindt dat politiek en geloof los staan.

Na de kritiek van Otten is het dus de vraag wie van de twee het eerst met de ogen knippert: het stemmenkanon, of de organisatorische steunpilaar van de partij. Of hoe ze een bezweringsformule vinden. Want een ruzie beschadigt de partij hoe dan ook enorm.