Te veel stikstof in de natuur: boeren moeten misschien veestapel inkrimpen

Het dreigt voor boeren een stuk moeilijker te worden om hun veestapel uit te breiden. Ook staan grote wegenprojecten op de tocht na een uitspraak van het Europese Hof van Justitie over het Nederlandse stikstofbeleid.

Peter Winterman 07-11-18, 15:04 Laatste update: 07-11-18, 16:03

Dit gaat niet alleen over veehouderij, het raakt ook onze infrastructuur en de werkgelegenheid
Jaco Geurts, CDA

Vooral boerenbedrijven in de buurt van natuurgebieden kunnen de pineut zijn. Zij moeten hun veestapel mogelijk verkleinen, omdat het zou kunnen dat honderden vergunningen ten onrechte zijn uitgegeven. Ook gaat er misschien een streep door de vergunning voor verbreding van de A27 bij Utrecht bij het bos van Amelisweerd.

De oorzaak: het Europese Hof van Justitie heeft vandaag kritische kanttekeningen geplaatst bij het Nederlandse beleid om stikstof terug te dringen in natuurgebieden. Het PAS (Programma Aanpak Stikstof) uit 2015 regelt onder meer dat boeren mogen uitbreiden, op voorwaarde dat ook maatregelen worden genomen om de uitstoot van stikstof tegen te gaan.

Maar die maatregelen lijken niet genoeg effect te hebben. Zo kampt het merendeel van de natuurgebieden in Nederland met een te hoge stikstofdruk. Stikstof komt net als ammoniak vrij uit mest, zweeft door de lucht en komt neer in de natuurgebieden. Gewassen als gras en brandnetels groeien daardoor extra hard, maar veel andere planten leggen juist het loodje. Ook auto’s en fabrieken verspreiden stikstof, daarom wordt daarmee rekening gehouden bij het verlenen van vergunningen voor nieuwe wegen of bedrijven.

Vergunningen

,,Het Europese Hof oordeelt dat Nederland vergunningen mag geven, ténzij kan worden aangetoond dat de natuur schade ondervindt’’, zegt Jan Willem Erisman, bijzonder hoogleraar integrale stikstofstudies. ,,De bal wordt daarmee teruggelegd bij de Raad van State. Die moet oordelen of de natuur schade ondervindt en of het dus terecht is dat boeren uitbreiden en wegen worden aangelegd in de buurt van natuurgebieden.’’

Als de Raad van State zegt dat alle stikstofuitstoot slecht is voor het milieu, moet volgens hoogleraar Erisman een streep door het PAS. Maar het duurt nog tot volgend jaar voordat die duidelijkheid er komt. ,,Milieuorganisaties hoopten dat het Europese Hof het PAS nu al zou afschieten, maar dat is niet gebeurd’’, zegt hoogleraar Erisman.

Tot die tijd zitten boeren in spanning. ,,Hier word ik niet vrolijk van”, laat CDA-Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik weten. ,,Als de Raad van State dit heel strak uitlegt, komt de economische ontwikkeling in Nederland stil te liggen’’, vreest CDA-Kamerlid Jaco Geurts. ,,Dit gaat niet alleen over veehouderij, het raakt ook onze infrastructuur en de werkgelegenheid.’’

Tik op de vingers

GroenLinks reageert juist opgetogen. ,,Dit is een tik op de vingers voor de Nederlandse overheid”, zegt Kamerlid Laura Bromet. ,,We beschermen onze kwetsbare natuur niet goed. We stoten teveel stikstof uit en het kabinet lukt het niet dit in te perken.” Volgens GroenLinks is 80 procent van de dieren en planten in Nederland al verdwenen. ,,Wat ons betreft gaan we nu echt het gesprek aan over het verkleinen van de veestapel”, zegt Bromet.

Minister Carola Schouten van Landbouw noemt het ‘positief’ dat het Europese Hof het PAS-systeem accepteert. ,,Maar duidelijk is wel dat er zware eisen blijven gesteld worden aan de wetenschappelijke onderbouwing van PAS. Het is aan de Raad van State om te beoordelen of die onderbouwing voldoende is.”