Toeslagenaffaire: ‘Grondbeginselen rechtsstaat zijn geschonden’
VideoDe ouders die slachtoffer zijn geworden van de harde aanpak bij de kinderopvangtoeslag is ‘ongekend onrecht’ aangedaan. De ‘grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden’ en ouders hebben jarenlang ‘geen schijn van kans’ gehad.
Delen per e-mail
Dat constateert de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag in haar eindverslag. Daarin wordt gesproken over een ‘optelsom van onvermogen om recht te doen aan het individu’.
Het kabinet last dinsdag een speciale vergadering in om over het eindrapport van te spreken. Dat zal gebeuren op het Catshuis, de ambtswoning van de premier. Na de jaarwisseling komt het kabinet dan met een uitgebreide reactie, zei staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) vanmiddag. ,,Het kabinet heeft een grote verantwoordelijkheid om te zorgen dat dit nooit meer gebeurt.’’
Minister-president Mark Rutte vindt het eindverslag van een speciale Kamercommissie over de toeslagenaffaire ‘een heel heftig rapport, ook voor de ouders en voor het hele systeem'. Maar hij noemt het ook gedegen en terecht. ,,Je ziet dat inderdaad de rechtsstaat niet burgers heeft beschermd, maar juist grote schade heeft toegebracht.”
In het rapport wijst de commissie niet één hoofdschuldige aan: behalve de Belastingdienst treft ook de politiek en de rechtspraak blaam. Kabinet en parlement mogen zich aanrekenen dat zij wetgeving hebben vastgesteld die ‘spijkerhard’ was en geen recht deed aan individuele situaties. De Belastingdienst heeft mensen ‘ten onrechte gebrandmerkt als opzettelijke fraudeurs’ en de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft ‘zijn belangrijke functie van (rechts)bescherming van individuele burgers veronachtzaamd’.
Luister voor het laatste nieuws naar de AD Nieuws Update:
De AD Nieuws Update verschijnt elke werkdag op Spotify en Apple Podcasts.
Blinde vlek
Bewindslieden van toen en nu, zoals Lodewijk Asscher, Eric Wiebes en Mark Rutte worden in het rapport wel genoemd, maar over hun handelen worden geen politieke conclusies getrokken. Dat was ook niet de opdracht die de Tweede Kamer aan de commissie had meegegeven.
Wel wordt vastgesteld dat de ministers en staatssecretarissen meermaals signalen hebben gekregen dat er iets misging bij de uitvoering van de kinderopvangtoeslag. Maar dat hier zoveel mensen de dupe van werden drong niet tot hen door. ,,Dat de problemen veel breder speelden, was voor hen een blinde vlek”, staat in het rapport. Volgens de commissie zijn er in de afgelopen vijftien jaar meerdere momenten geweest waarop bewindspersonen en de ambtelijke top andere keuzes hadden kunnen maken. ,,Daarmee hadden disproportionele gevolgen voor ouders kunnen worden voorkomen, verminderd of gerepareerd.”
Bekijk hieronder een interview met commissievoorzitter Chris van Dam.
Ontluisterend
Dat de problemen veel breder speelden, was voor hen een blinde vlek
De commissie zegt eerst met verbazing en uiteindelijk met diepe verontwaardiging tot het besef te zijn gekomen dat ouders jarenlang ‘geen schijn van kans hebben gehad’. Zij doet daarom ‘een dringend beroep op alle betrokken staatsmachten om bij zichzelf te rade te gaan hoe in de toekomst herhaling kan worden voorkomen en hoe het ontstane onrecht alsnog kan worden rechtgezet’.
Daarbij uit de commissie ook stevige kritiek op de informatieverstrekking door de rijksoverheid. Die is ‘onvoldoende’. ,,Op het hoogste niveau is de Tweede Kamer bij herhaling geconfronteerd met ontijdige, onvolledige en onjuiste informatie rond de kinderopvangtoeslag’.
De commissie schetst in het bijzonder een ontluisterend beeld van de informatieverstrekking door het ministerie van Financiën. Opgevraagde stukken kwamen veel te laat aan of doken pas op nadat de openbare verhoren al waren afgerond. En nieuwe, mogelijk relevante documenten zijn nog in aantocht, heeft de commissie begrepen.
De commissie constateert dat ‘transparantie, openheid en volledigheid in de praktijk niet de leidende principes zijn’ bij de informatieverstrekking door de overheid.
Compensatie
De Tweede Kamer reageert geschokt op de bevindingen van de commissie. In januari zal het een debat voeren met het kabinet over het eindrapport. Enkele oppositiepartijen vinden dat de conclusies van de onderzoekscommissie gevolgen moeten hebben voor de politiek verantwoordelijken.
Tegelijkertijd grijpt de Kamer het rapport aan om nogmaals te pleiten voor een snelle compensatie van de slachtoffers van de toeslagenaffaire. Volgens SP-leider Lilian Marijnissen is het ongekend dat nu nog steeds nog maar zo weinig ouders geholpen zijn. ,,Wel zijn er al miljoenen uitgetrokken voor consultants.’’ Henk Nijboer (PvdA) noemt het ‘beschamend’ dat ouders na al die jaren nog steeds niet zijn gecompenseerd. ,,Slachtoffers moeten binnen enkele weken recht worden gedaan.’’
Het kabinet heeft eerder een half miljard euro uitgetrokken om de gedupeerden te compenseren. Maar de Kamer klaagt al langer over het trage tempo van de compensatie. Van de vele duizenden slachtoffers in beeld bij Financiën, is nog maar een handjevol gecompenseerd.
,,Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de Nederlandse politiek en rechtstaat”, noemt D66'er Steven van Weyenberg de conclusies in het rapport. ,,Vandaag zien we wat er gebeurt als het systeem het wint van menselijkheid. Als een anonieme overheid beleid maakt op basis van wantrouwen. Als mensen niet centraal staan en niet beschermd worden door de rechtsstaat”, aldus ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers.
Bekijk hieronder onze video's over de toeslagenaffaire.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Eenzaamheid door thuiswerken: ‘De hele dag alleen met de kat’
Wie thuiswerkt en alleen woont, heeft gedurende de dag maar weinig aanspraak. Gesprekken via de telefoon of het beeldscherm zijn oppervlakkig en gaan alleen over werk. Hoe zorg je als thuiswerker dat je niet wegkwijnt? -
PREMIUMToeslagenaffaire
Renate ging tenonder aan druk Belastingdienst: ‘Een miljoen euro kan nog niet herstellen wat kapot is gegaan’
Morgen verschijnt het verslag van de parlementaire commissie over de toeslagenaffaire. Een historische dag voor Renate (46), een van de duizenden gedupeerde ouders. Is alle ellende na dertien jaar eindelijk over? -
PREMIUM
(Bijna) alle Japanse zoutjes in Europa komen straks niet uit Tokio, maar uit... Hazerswoude
Japanse zoutjes, wie kent ze niet! En waar komen ze vandaan? Uit Hazerswoude-Dorp, daar verrijst een state of the art verpakkingsfabriek voor Japanse mix en een heleboel aanverwante producten. En dat is goed nieuws voor de regio. -
PREMIUM
EU-leiders praten over corona: ook vaccinatiepaspoort onderwerp van gesprek
De leiders van de Europese Unie zitten vanavond bij elkaar om de aanpak van de coronacrisis te bespreken. Ze willen kijken of ze van elkaar kunnen leren en of er méér dan wel beter te coördineren valt. Belangrijk agendapunt: een Europees vaccinatiepaspoort. -
PREMIUM
Ikea overladen met klachten over slechte service: ‘Het frustreert en spijt ons’
Producten die niet of kapot worden geleverd, het achterblijven van terugbetalingen en een klantenservice die van de aardbodem verdwenen lijkt. Het regent al weken honderden klachten over Ikea. Het woonwarenhuis herkent de geschetste situatie en wijst naar de ‘ongekend hoge vraag naar producten’. ,,De huidige coronasituatie vraagt ongekend veel van onze operatie en brengt grote uitdagingen met zich mee”, meldt een woordvoerder.
-
PREMIUM
Zij maakt overuren om ouders te compenseren: ‘Het wantrouwen is groot’
Met het priemende oog van de Tweede Kamer immer dichtbij draait de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen overuren om de eerste groep zwaargetroffen ouders voor de kerst te compenseren. Deze site mocht een middag meekijken bij de nieuwe organisatie. -
Veel meer toeslagenouders krijgen mogelijk hoogste compensatie
Het kabinet gaat kijken of een veel grotere groep gedupeerde ouders in aanmerking komt voor de ruimste compensatieregeling in verband met de toeslagenaffaire. Dat zegt staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) toe op aandringen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. -
commentaar
Verkiezingen moeten gewoon doorgaan
Nu de verkiezingen van 17 maart dichterbij komen, vragen steeds meer mensen zich hardop af of ze door moeten gaan. Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) bezweert echter dat uitstel niet nodig is. Over het stilleggen van onze democratie moet immers niet lichtzinnig worden gesproken.