Van Dissel: Omikron kan leiden tot dubbel zoveel opnames, extra maatregelen niet uitgesloten

Samen met Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ), gaf Van Dissel in de Kamer een update van de stand van zaken. Volgens Van Dissel kan omikron begin januari al voor de meerderheid van de besmettingen in Nederland zorgen. Hij voegde daaraan toe dat boosteren de effecten van omikron wel kan dempen. Twee prikken bieden volgens hem te weinig bescherming. 

Bij mensen die het AstraZeneca-vaccin hebben is er volgens gegevens uit Groot-Brittannië zelfs géén bescherming meer tegen klachten na een omikronbesmetting. Of AstraZeneca ook niet beschermt tegen ziekenhuis- of ic-opname door omikron, weet Van Dissel nog niet, antwoordde hij op vragen van Kamerlid Joba van den Berg (CDA).  

Onderzoekers van de universiteit van Oxford concludeerden recent in een voorlopige studie dat omikron tot een nieuwe infectiegolf kan leiden, ook onder mensen die gevaccineerd zijn. Volgens hen is er nog geen bewijs dat de variant ook leidt tot een grotere kans op ernstige ziekte of overlijden. Aan dat onderzoek namen ook mensen deel die gevaccineerd zijn met AstraZeneca.

Van Dissel voegde daaraan toe dat hij niet alarmistisch wil klinken, maar dat omikron wel iets serieus is, ‘waar we ons weer toe moeten verhouden.’ Zijn voorspelling van het aantal ziekenhuisopnames dat omikron kan veroorzaken baseert hij op voorlopig onderzoek uit Groot-Brittannië. ,,Als omikron minder ziek maakt dan delta, worden de data beter. Maar het is wel een scenario waar we rekening mee moeten houden.”

De omikronvariant lijkt zich voornamelijk snel te verspreiden omdat onze bescherming tegen deze variant minder goed is dan tegen de nu dominante deltavariant. Intrinsiek is hij op het eerste oog niet veel besmettelijker, zei Van Dissel. De variant kent een aantal belangrijke mutaties, die ervoor zorgen dat onze afweer minder goed werkt.

Van Dissel baseert zijn inschattingen op studies in onder meer Engeland en Zuid-Afrika. Het resultaat is hoe dan ook dat het aantal besmettingen door de nieuwe variant snel kan toenemen, zegt Van Dissel. ,,We weten nog een hele hoop niet, dingen die we wel willen weten. Bijvoorbeeld of de variant ook ziekmakender is dan de delta. Daardoor is het lastig om het effect van omikron op de ziekenhuisbezetting nu al te modelleren.”

Vrijdag komt het OMT weer bij elkaar. Ook de eventuele noodzaak van extra maatregelen ligt daar op tafel, zegt Van Dissel. Hij hoopt dan een beter inzicht te hebben in de gevolgen van omikron op de ziekenhuisbezetting in de toekomst. In antwoord op vragen van de SGP, zei Van Dissel dat ook het systeem met het coronatoegangsbewijs dan onderwerp van gesprek is. ,,Dat moeten we opnieuw evalueren aan de hand van de nieuwe inzichten, net als de andere maatregelen.”

Kuipers zei vanochtend dat de boostercampagne al op redelijk korte termijn de instroom in de ziekenhuizen kan verlagen. ,,We weten uit Israël dat een boostershot binnen twee weken extra bescherming biedt. Wanneer alle zestigplussers een prik gehad hebben, zul je dus zien dat een significant deel van de ziekenhuisopnames niet meer plaatsvindt.”

Volgens Kuipers is de helft van de patiënten in het ziekenhuis nu gevaccineerd, en op de ic is dat 30 procent. De bedoeling van het kabinet is om alle zestigplussers nog deze maand een boosterprik aan te bieden, en alle 18-plussers in januari. Aanvankelijk was de planning om dat veel langzamer te doen. Minister De Jonge heeft de Gezondheidsraad, die het kabinet advies geeft over onder meer de vaccinatieplanning, vandaag overigens gevraagd om de eigen adviezen rond de boostercampagne onder de loep te nemen.

Kuipers zegt dat de druk op de ziekenhuizen nog steeds erg hoog is. Gisteren lagen er ruim 1100 patiënten op een ic-bed, daarmee is de zorg 100 bedden verwijderd van de huidige maximale capaciteit van 1224 bedden. Het is veel te vroeg om maatregelen los te laten, zei Kuipers. ,,Als we dat doen, gaan we misschien wel richting 30.000, 35.000 besmettingen per dag. Dat zou misschien pas anders worden als nog meer mensen beschermd zijn door vaccinatie of eerdere besmettingen.”

De dagelijkse ziekenhuiscijfers laten volgens Kuipers slechts ‘het topje van de ijsberg’ zien, waar het de druk op de zorg betreft. ,,Ook in de thuiszorg en de huisartsenzorg is de druk ontzettend hoog.”