Het is alsof een deel van de stad nog in brand staat en het vuur zo kan overslaan, maar de burgemeester alvast zegt: brand meester, het is veilig, je kunt weer naar huis.

Het kabinet durft volgende week de eerste versoepelingstap te zetten terwijl op hetzelfde moment de ziekenhuizen naar verwachting dan het grootste aantal coronapatiënten van deze golf (3.000) moeten behandelen. Nu al worden veel ingrepen uitgesteld omdat bedden en personeel voor covidpatiënten worden gereserveerd.

En toch waagt het kabinet de gok. Omdat de roep om ruimte hard klinkt, maar ook omdat die lockdown-light volgens de modellen van het RIVM slechts ‘een beperkt effect’ heeft op de bezetting in ziekenhuizen.

De epidemie zit namelijk in een ‘nieuwe fase’, zo vertelde RIVM-directeur Jaap van Dissel vandaag in een vragenronde met Tweede Kamerleden. Voor het eerst is er serieus profijt van vaccinaties (nu bijna 4,8 miljoen prikken gezet) en een verwacht positief seizoens-effect dat de spreiding nog eens met zo’n 15 procent kan remmen: ,,We zien steeds meer het effect van vaccinaties, in verpleeghuizen maar ook andere groepen. We lijken ook duidelijk een plateau bereikt te hebben bij de ziekenhuisopnames”, zei de voorzitter van het OMT, die wel waarschuwt dat zijn grafieken een flinke onzekerheidsmarge kennen.
_{(Artikel gaat verder na de foto)}

Het OMT redeneert dan - ‘better safe than sorry’- en pleit ervoor te wachten tot de daling daadwerkelijk zichtbaar is. Van Dissel: ,,Wij zeggen: wacht even op de daling, dan word je niet verrast. De zorg is nog flink belast, reguliere operaties worden ook nog afgeschaald met 25 tot 30 procent. We zijn er nog niet.”

Maar het kabinet kiest dus anders. Van Dissel wil daar niet over oordelen (‘dat is aan de politiek’) maar is zelf ook enigszins optimistisch over de maand mei. Dan zal de druk op de ziekenhuizen echt moeten afnemen, zo is de prognose. ,,Het aantal nieuwe opnames in ziekenhuizen zal naar verwachting heel snel gaan dalen, vanaf 1 mei zal die afname ook heel duidelijk zijn. De totale bedbezetting daalt later.”

De komende een à twee weken zal de totale ziekenhuisbezetting eerst nog wat toenemen - naar circa 3000 in totaal, waarvan 900 coronapatiënten op de IC (nu 822) - daarna zal de afname moeten volgen.

Ondertussen heeft de Britse mutant de boel helemaal overgenomen in Nederland: vrijwel alle infecties zijn nu met de besmettelijker VK-coronavariant. Dat was ook voorspeld. ,,De Zuid-Afrikaanse variant is niet echt doorgebroken”, meldt Van Dissel. 

‘Kudde-immuniteit’

Door het snelle vaccineren - deze week naar verwachting bijna 800.000 prikken - komt ook de beruchte ‘groepsimmuniteit’ in beeld. Als 70 tot 80 procent van de mensen immuun is (door vaccinatie en/of na infectie) krijgt corona geen kans meer om snel over te springen. 

Vorig voorjaar veroorzaakte die term veel ophef omdat het kabinet volgens critici op advies van het OMT niet probeerde corona te elimineren maar het juist gecontroleerd wilde laten rondgaan, met onnodig veel zieken en doden tot gevolg. Uit nu verstrekte wob-stukken lijkt die strategie inderdaad als serieuze optie op tafel gelegen te hebben, al ontkennen betrokkenen dat het ‘een doel op zich’ was. 
De immuniteit zou slechts een ‘neveneffect’ zijn, werd steeds benadrukt. Nederland wil het coronavirus ‘maximaal controleren’ zoals het heet, maar intern werd dus ook gerept van de optie ‘gecontroleerd’ razen.