Varkensboer wijkt niet, kabinet neemt nieuwe stikstofmaatregelen

Van de 430 varkensboeren die zich hadden aangemeld voor een opkoopregeling van het kabinet stoppen er uiteindelijk 278 echt. Dat is minder dan waar demissionair minister Carola Schouten (Landbouw) op had gerekend, zo laat ze vanochtend weten aan de Tweede Kamer.

Het kabinet wilde met de regeling de stankoverlast bij dorpen en steden verminderen én stikstofuitstoot verlagen. Dat eerste is volgens Schouten gelukt, maar de stikstofbesparing valt behoorlijk tegen: van de verwachte 8,5 mol (de eenheid waarin stikstof wordt gemeten) wordt nu slechts 2,8 mol aan stikstofruimte binnengehaald.

Dat betekent dat het kabinet extra stikstofmaatregelen moet nemen om toch 75.000 huizen te kunnen bouwen. Vorig jaar werd de maximumsnelheid op de snelweg verlaagd naar 100 kilometer per uur. Maar maatregelen in de landbouwsector - de grootste veroorzaker van stikstofneerslag in de natuur - blijken een stuk ingewikkelder.

Zo moest Schouten afgelopen augustus een maatregel intrekken, die boeren verplichtte minder eiwitrijk veevoer aan hun dieren te voeren. En nu blijkt de ‘warme sanering’ van de varkenshouderij - waarvoor 450 miljoen euro beschikbaar was - ook geen succes. Veel varkensboeren vinden het bedrag dat de overheid voor hun bedrijf wil neertellen te laag.

De 278 boeren die nu stoppen, krijgen in totaal een kleine 280 miljoen euro. Daardoor blijft zo’n 170 miljoen euro ongebruikt. Daarvan wil Schouten 130 miljoen euro inzetten om meer veehouderijen in de buurt van natuurgebieden - zogenoemde piekbelasters - uit te kopen. In Gelderland zijn er bijvoorbeeld meer aanmeldingen voor een provinciale opkoopregeling van kalverhouderijen dan er budget is. Schouten hoopt dat ze met het extra geld meer boeren kan laten stoppen.

Verder gaat er 20 miljoen euro naar walstroom voor de scheepvaart. Bij walstroom zetten schippers hun motoren in de haven uit. Ze krijgen dan stroom via een stekker in een kastje op de wal. Daardoor komt er stikstofruimte voor woning- en wegenbouwprojecten in Noord- en Zuid-Holland.

Ondertussen zwelt - na een periode van relatieve rust - het boerenprotest langzaam weer aan. Want het ziet er naar uit dat een nieuw kabinet nog meer maatregelen zal moeten nemen om de stikstofcrisis ook op de lange termijn het hoofd te bieden. Over precies een week - op 7 juli - willen boerenactiegroepen Agractie en Farmers Defence Force (FDF) opnieuw in Den Haag demonstreren tegen de stikstofplannen.

Vorige week lekte een advies aan de regering uit waarin staat dat de meeste boeren in de Gelderse Vallei - van Apeldoorn tot aan Wageningen - en in het Groene Hart moeten verdwijnen. Alleen boeren die op kleinere schaal en met oog voor de natuur actief zijn, zouden kunnen blijven. Afgelopen maart verscheen ook al een advies van topambtenaren waarin staat dat het mes verder in de veestapel moet.

‘Het lijkt wel of bijna niemand meer beseft dat boeren bezig zijn met het produceren van voedsel en daar ruimte voor nodig hebben’, schrijft Agractie in een bericht aan de eigen achterban. De actiegroepen denken volgende week woensdag aan een protest zo groot als op 1 oktober 2019, toen boeren het halve land platlegden door en masse per trekker naar Den Haag te rijden. 

Bekijk hieronder onze video’s over het stikstofprobleem: