Verkenners: Notitie gebaseerd op ‘mediaberichten’ en dingen die ‘gezien en gevoeld’ werden
PRE-FORMATIECHAOSDe formatieblunder neemt een nieuwe wending. Omstreden passages als die over 'functie elders’ voor CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt berusten op 'berichten in de media' en dingen die de oud-verkenners ‘zien en voelen’. Dat melden verkenners Tamara van Ark en Wouter Koolmees na hun gesprek met voorgangers Annemarie Jorritsma en Kajsa Ollongren.
Jorritsma en Ollongren hebben tot nu toe op geen enkele vraag gereageerd. Zij gaven er gisteren de brui aan, nadat Ollongren na een positieve coronatest werd gefotografeerd met een stapel papier onder de arm. Daarop prijkten een aantal omstreden ‘aandachtspunten', zoals een nieuwe functie voor Omtzigt en de onderhandelingsstijl van Wopke Hoekstra. Het verkennersduo besloot dat het niet langer kon functioneren en is inmiddels opgevolgd door Van Ark en Koolmees.
De nieuwe verkenners melden dat de gewraakte passage volgens hun voorgangers geen weergave is van de gevoerde gesprekken met de zeventien lijsttrekkers die langs kwamen. Ook zou in die onderonsjes ‘op geen enkele wijze’ over Omtzigt zijn gesproken. ,,De passage berust op een inventarisatie vanuit meerdere invalshoeken, waaronder berichten in de media", schrijven Van Ark en Koolmees.
In een toelichting op het Binnenhof melden beide verkenners vrijdagavond dat de notities gebaseerd zijn op allerlei indrukken. ,,Dat is gebaseerd op dingen die ze gezien en gevoeld hebben”, zei Tamara van Ark, VVD-verkenner. Koolmees en Van Ark erkennen dat de aanloop misliep met de uitgelekte notitie. Daarover moet eerst een debat gevoerd worden. ,,Dat had niet zo gemoeten. Het is niet voor niks dat we opnieuw gaan beginnen”, zei Koolmees. ,,Het vertrouwen heeft een knauw gekregen.” Detailvragen moeten de oud-verkenners in het debat beantwoorden, vinden hun opvolgers.
Arib wil tekst en uitleg
Het is onwaarschijnlijk dat de Tweede Kamer met deze uitleg genoegen neemt. Ollongren en Jorritsma zijn door Kamervoorzitter Khadija Arib verzocht zelf tekst en uitleg te geven over de blunder. In een brief aan het tweetal vraagt Arib om ‘een zo volledig mogelijk verslag van werkzaamheden’ voorafgaand aan het Tweede Kamerdebat waarin de voormalige verkenners komende week moeten opdraven.
,,U hebt met alle gekozen lijsttrekkers gesprekken gevoerd, dat maakt onlosmakelijk onderdeel uit van de kabinetsformatie", aldus Arib. ,,De genoemde aantekeningen - wat de status ook moge zijn - hebben politiek en maatschappelijke vragen opgeroepen, ook omdat een gekozen volksvertegenwoordiger daar met naam en toenaam in voorkomt.” Ollongren en Jorritsma hebben laten weten 'vanzelfsprekend’ bereid te zijn tot een toelichting.
Vanochtend werd de druk op de ex-verkenners al flink opgevoerd. Een grote Kamermeerderheid van PVV, CDA, PvdA, SP, GroenLinks, FvD, PvdD en CU eiste een debat. VVD en D66 gingen daarop overstag en gaven ook steun.
Het debat kan pas plaatsvinden na installatie van de nieuwe Tweede Kamer komende woensdag. Tot die tijd ligt de herstart van de verkenning ook praktisch stil, stelt een ingewijde: ,,Veel partijen willen eerst duidelijkheid over het zootje van gisteren voordat ze weer op de koffie gaan.”
Blunder
Ollongren bood onbedoeld een inkijkje in de vertrouwelijke pre-formatie toen ze na een positieve coronatest de Stadhouderskamer verliet met een notitie waarop te lezen stond ‘Omtzigt, functie elders’ en ‘linkse partijen houden elkaar niet echt vast’ en ‘onderhandelingsstijl Hoekstra’. Het zou gaan om een ‘interne notitie’, op het Binnenhof wijst iedereen naar elkaar over de herkomst van deze explosieve kwalificaties, tot aan formatie-ambtenaren aan toe.
Vooral bij het CDA slaan de onthullingen in als een bom: tussen de partijtop en Kamerlid Pieter Omtzigt lijkt het al langer te rommelen, dus Wopke Hoekstra haastte zich gisteravond te benadrukken dat hij absoluut niet de architect is van de inhoud: ,,Het is bizar dat allerlei onderwerpen die niet met mij en andere fractievoorzitters besproken zijn in die notitie staan. Behalve dat de opmerkingen inhoudelijk kant noch wal raken is het absurd dat men daarover wilde praten. Dat past op geen enkele manier bij de rol van verkenner.”
Bizar dat allerlei onderwerpen die niet met mij en andere fractievoorzitters besproken zijn in die notitie staan
Draai van Rutte
Premier Rutte zei - mede namens D66-leider Sigrid Kaag - gisteravond ook dat hij noch Kaag met de verkenners over Omtzigt gesproken heeft. Ook zei Rutte toen nog: ,,Niemand gaat hier uitleg over geven.” Een dag later steunt hij opeens wel een debat met de oud-verkenners. De premier maakt daarmee ogenschijnlijk een draai van 180 graden.
Vanuit de VVD wordt echter aangetekend dat Rutte gisteravond een andere reden had om het debat af te houden: hij zou staatsrechtelijk geen mogelijkheid hebben gezien om twee oud-verkenners, die door op te stappen weer gewone ‘burgers’ zijn geworden, voor een debat te ontbieden. De situatie veranderde echter toen Kamervoorzitter Khadija Arib contact zocht met Jorritsma en Ollongren en de twee er als ‘privé-persoon’ mee instemden om de Kamer tekst en uitleg te geven. Daarmee was het obstakel dat Rutte eerder zag uit de weg en kon hij de oproep tot een debat alsnog steunen.
Debat
PvdA-leider Lilianne Ploumen meldde eerder vanochtend op Twitter: ,,Veel onbeantwoorde vragen en open eindjes in formatieproces door wat we vandaag gezien hebben. Ik wil volgende week eerst een debat, voordat we verder gaan.” PVV-leider Geert Wilders meldde: ,,Ollongren moet zich verantwoorden voor de schandalige notities over collega Omtzigt. Ze mag dan zijn afgetreden als verkenner; ze is nog steeds minister. De vraag is of ze ook in die functie nog handhaafbaar is.” SP-leider Lilian Marijnissen wil ook een debat: ,,Verkenners vertrokken en nieuwe verkenners aan de slag. Maar de vragen blijven, zoals waarom wordt er in de formatie gesproken over de positie van individuele Kamerleden? Daarover eerst debat. Vertrouwen moet eerst hersteld worden.”
Het debat zou daarbij moeten helpen. Maar de herstart van de verkenners Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) loopt mogelijk wel vertraging op, waardoor de gewenste ‘supersnelle crisisformatie’ voorlopig vooral gekenmerkt wordt door een opvallend trage start.
Bekijk hier al onze video’s over de politiek:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
vraag 't vtwonen
Zo wordt je huis een oase van rust: ‘Dat is echt een basisbehoefte’
In een rustig huis is het fijn thuiskomen na een lange werkdag. Hoe maak je van je huis zo’n serene plek? We vragen het Liza Wassenaar, stylist bij vtwonen. -
De beste games voor...
De beste games voor op een feestje: zo krijg je iedereen rondom de televisie
Gamen is meer dan alleen maar schieten of voetballen, en is vaak veel makkelijker om aan te beginnen dan je misschien denkt. In deze rubriek geven we daarom laagdrempelige tips voor games in elke situatie. Vandaag: de beste games voor tijdens een feestje. -
Podcast
Nanette en Marlies verloren ongeboren baby: ‘Zoveel liefde voor zo’n ieniemini mensje’
Een zwangerschap leidt niet altijd tot een blakende, gezonde baby: per jaar verliezen in Nederland zo’n 25.000 vrouwen een ongeboren kindje. In de podcast Miskraammonologen, een productie van Ouders van Nu, AD en de regionale titels, hoor je de persoonlijke verhalen van deze vrouwen. Deze week vertellen Marlies en Nanette over hun miskramen. -
Positie elders voor Pieter Omtzigt? ‘Hij laat zijn 342.000 kiezers niet in de steek’
Pieter Omtzigt laat zich niet zomaar aan de kant zetten. Vanochtend toonde toen nog verkenner Kajsa Ollongren per abuis een geheim formatiedocument met daarop de zinsnede ‘Positie Omtzigt, functie elders’. Omtzigt heeft zelf nog niet gereageerd, maar zijn echtgenote Ayfer Koç zegt op Twitter dat haar man zijn 342.000 kiezers niet in de steek laat. -
met video
Rutte in toespraak Oekraïens parlement: ‘Oekraïne kan rekenen op onwrikbare steun’
Premier Mark Rutte heeft vanmorgen op verzoek van Oekraïense president Zelenski via een liveverbinding het Oekraïense parlement in Kiev toegesproken. Dat deed hij in het geheim in verband met de veiligheid van zijn Oekraïense collega's.
-
PREMIUM64
Met terugkeer van Gündogan bestaat kwart van de partijen uit eenmansfracties
Vol emotie keerde het uit de partij Volt gezette Kamerlid Gündogan terug in de Tweede Kamer. Die telt nu twintig fracties, een record. -
Kamer fluit landbouwminister terug: Geen vleesbelasting
De Tweede Kamer wil niet dat er een extra belasting komt op vlees. Een ruime meerderheid steunt een oproep van oppositiepartij PVV aan landbouwminister Henk Staghouwer om zo’n vleestaks niet in te voeren. -
PREMIUM
Eén A4-tje en de hele pre-formatie stort in een diepe, diepe chaos
Door de blunder van Kajsa Ollongren is het onderlinge vertrouwen bij formerende partijen tot een nulpunt gedaald. ,,Alles ligt aan diggelen. We moeten scherven rapen.”