VVD en CDA laten met programma schuld het hardst oplopen
VideoDe meeste politieke partijen willen het geld de komende jaren flink laten rollen. Die spilzucht gaat gepaard met een oplopend begrotingstekort. Opvallend is dat VVD en CDA de staatsschuld de komende kabinetsperiode het hardst laten oplopen, terwijl juist deze partijen traditiegetrouw hameren op gezonde overheidsfinanciën.
Delen per e-mail
De plannen van VVD en CDA leiden ertoe dat de staatsschuld in de komende kabinetsperiode boven de Europese grens van 60 procent uitkomt. Dat blijkt uit de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s die het Centraal Planbureau vanochtend heeft gepubliceerd.
Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij:
Alle andere partijen die hun plannen hebben voorgelegd, weten de schuld juist nipt beneden die norm te houden. Zij verhogen daarvoor vooral de lasten voor het bedrijfsleven, VVD en CDA doen dat veel minder. Daar staat tegenover dat op langere termijn met name D66 en de SP de financiële lasten het meest bij toekomstige generaties neerleggen. VVD, ChristenUnie en SGP schuiven de rekening het minst door: bij deze partijen blijft de schuld op de lange duur het meest houdbaar.
Verschillen zijn groot
De meeste partijen kiezen ervoor de economie de komende jaren harder te laten groeien door meer uit te geven. De verschillen zijn echter groot. De SP wil de uitgaven het hardst laten groeien en de SGP is het zuinigst; het verschil tussen deze twee uitersten bedraagt 35 miljard euro.
De uitgavenstijgingen laten goed zien welke prioriteiten partijen hebben. Waar de VVD vooral kiest voor hogere uitgaven aan defensie en lastenverlichting, trekt de SP vooral extra geld uit voor hogere uitkeringen en de zorg. GroenLinks, PvdA en D66 investeren het meest in onderwijs. Het CDA neemt juist vaker een middenpositie in.
In totaal tien partijen hebben hun programma door het CPB laten doorrekenen: VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, Denk en 50Plus.
Woningtekort niet opgelost
Behalve het effect op de economie konden partijen ook laten doorrekenen wat hun plannen doen voor ons leefmilieu. Een nieuw kabinet gaat het woningtekort in Nederland niet oplossen, zo waarschuwt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De rekenmeesters van het PBL analyseerden de verkiezingsprogramma’s van CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA en ChristenUnie. ,,Zelfs wanneer de politieke partijen in staat blijken een significante versnelling van de woningbouw mogelijk te maken, zal er aan het einde van de komende kabinetsperiode nog altijd een woningtekort zijn’’, stelt het PBL.
Dat is opmerkelijk, omdat alle partijen de woningnood als een van de grootste problemen zien. Volgens het PBL sluiten de woonplannen aan ‘bij lopend beleid’ en is er ‘geen grote trendbreuk met het verleden’. Zo willen alle partijen dat er een aparte minister van Wonen komt, maar dat heeft volgens het PBL geen zin. ,,Vooralsnog kan eigenlijk alles wat de partijen wensen, ook binnen de bestaande kaders worden gerealiseerd; daar is geen aparte minister voor nodig.’’
Zelfs wanneer de politieke partijen in staat blijken een significante versnelling van de woningbouw mogelijk te maken, zal er aan het einde van de kabinetsperiode nog een woningtekort zijn
Minder vliegen
Het PBL ziet verder dat de plannen van alle partijen ertoe leiden dat meer mensen straks met het openbaar vervoer reizen. Bij CDA en SP neemt het ov-gebruik toe met 4 tot 5 procent, bij GroenLinks, D66 en ChristenUnie met 9 tot 12 procent en bij PvdA met 16 procent. Het aantal gereden autokilometers in 2030 daalt met 1 procent bij SP en met 21 procent bij GroenLinks.
Verder valt op dat er in de plannen ook fors minder gevlogen gaat worden: vooral bij GroenLinks en D66, in mindere mate bij CDA en PvdA. Dat komt door het instellen van een plafond op het aantal vertrekkende vluchten of door een maximum op de CO2-uitstoot van de vluchten.
De klimaatplannen van de partijen gaan het verst bij GroenLinks en D66: die leveren in 2030 60 tot 63 procent minder CO2-uitstoot op dan in 1990. Bij het CDA daalt de uitstoot het minst, met 46 procent. Die partij wil ook dat de veestapel niet kleiner wordt. Volgens het PBL pakken CDA, SP en ChristenUnie met tijdelijke maatregelen in de stikstofcrisis ‘het probleem niet bij de bron aan’. Het PBL waarschuwt verder dat grote bedrijven Nederland misschien verlaten bij strenge klimaatmaatregelen in de industrie: dat mogelijke ‘weglekeffect’ is het grootst bij de plannen van SP, GroenLinks en D66.
VVD doet niet mee
Grote afwezige in de analyse van het PBL is de VVD. Die partij wil op de lange termijn op Europees niveau meer afspraken maken en meer kerncentrales bouwen om zo de klimaatdoelen te halen. Dat neemt het PBL niet mee in de berekeningen. ,,Daarom heeft de VVD van tevoren aangegeven niet mee te doen’’, aldus een woordvoerder.
Wat vind jij het meest opvallend aan de verkiezingsstrijd?
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat niet als censuur, maar omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.
Bekijk hieronder onze video's over de politiek.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Partij die ‘gratis bier’ uitdeelt, valt vandaag hard door de mand
Politieke partijen gaan vandaag met de billen bloot. We horen wat hun verkiezingsplannen kosten, wat ze opleveren en welk effect ze hebben op onze leefomgeving. Zoals altijd is er ook dit keer weer gedoe over. -
Zo lang mag je caravan of camper voor de deur geparkeerd staan
Het vakantieseizoen staat voor de deur. Dat betekent dat de caravan of camper weer van stal kan worden gehaald voor het nodige poets-, reparatie- en inpakwerk. Maar hoe lang mag dit kampeermiddel eigenlijk in de straat staan? -
PREMIUM
Werk aan de winkel voor Rutte: ‘Hij is hét symbool van de bestuurscultuur’
Het Binnenhof schudt op zijn grondvesten. Nu de premier zwaar onder vuur ligt, wankelt ook het vertrouwen in de politieke mores en de Haagse bestuurscultuur. ,,Mark Rutte is daar het symbool van, maar aan deze regentencultuur hebben alle partijen min of meer bijgedragen.’’ -
Dit is hoe je een tekenbeet herkent en waar je op moet letten
Vandaag begint de week van de teek. Een expert en een ervaringsdeskundige vertellen hoe je een tekenbeet herkent en waar je op moet letten. ,,Je lichaam controleren op tekenbeten na een bezoek aan de natuur, zou net zo gewoon moeten zijn als iedere dag je tandenpoetsen.” -
Kabinet ziet ‘positieve signalen’, maar besluit dinsdag pas over avondklok, terrassen en winkels
Het kabinet hakt dinsdag de knoop door over versoepelingen van coronamaatregelen, maar er zijn ‘positieve signalen’ dat dit mogelijk gaat worden. Dat was de conclusie van het overleg vandaag in het Catshuis. Hoewel de stemming vooraf somber was, klinken er inmiddels wat montere geluiden.
-
Ex-Kamerlid Smeets niet meer terug bij advocatenkantoor Spong
Voormalig Kamerlid Sidney Smeets (D66) keert niet terug als advocaat bij het kantoor van zijn werkgever Gerard Spong. Hij heeft zijn dienstverband opgezegd. Smeets stapte deze week op als Kamerlid na beschuldigingen van seksueel overschrijdend gedrag. -
PREMIUM
Zenuwachtig voor de eindtoets: met deze tips help je je kind goed om te gaan met spanning
En daar is ‘ie weer: de centrale eindtoets (voorheen Cito). Vanaf vandaag zitten weer talloze achtstegroepers te zwoegen op deze testen die moeten uitwijzen naar welk niveau middelbare school ze straks gaan. Alhoewel: het is een achtervang tegenwoordig. Want de docent heeft het laatste woord. Wij geven vijf tips aan kinderen, leraren, ouders én opa’s en oma’s hoe je je hier in deze tijd goed op kan voorbereiden. -
PREMIUM
D66 greep niet direct in na klacht over Sidney Smeets
Sidney Smeets (D66) is opgestapt als Tweede Kamerlid na beschuldigingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Toch voelt de melder in de zaak zich niet gehoord door D66. ,,Ik kreeg het gevoel dat ze het op de lange baan schoven.’’
13 reacties
A Tuitman
Anoniem
Leo van der Meer
W Laar
Redacteur