Volgens de VVD is de huidige opzet van de Werkloosheidswet te veel gericht op inkomensondersteuning en zet die te weinig aan tot actie. VVD-Kamerlid Dennis Wiersma wil dat mensen die werkloos worden meer mogelijkheden krijgen om zelf te bepalen hoe ze aan het werk komen. ,,Je bouwt nu WW-rechten op en krijgt een uitkering als je werkloos wordt. Terwijl het doel zou moeten zijn om zo snel mogelijk weer aan het werk te komen. Elke dag dat je langer aan de kant staat, wordt de afstand tot de arbeidsmarkt groter.”

Het idee voor een keuze-WW werkt als volgt: de WW-rechten die een werknemer tijdens zijn loopbaan heeft opgebouwd (dus het aantal maanden dat iemand recht heeft op die uitkering) worden opgeteld tot een totaalbedrag. Een deel van dat bedrag zou vervolgens uitbetaald kunnen worden om een opleiding van te bekostigen. Die opleiding moet wel concreet zijn en uitzicht bieden op een baan, stelt Wiersma: ,,Het is natuurlijk niet de bedoeling dat mensen dit geld gebruiken voor een vakantie of een cursus bloemschikken.”

Werklozen kunnen nu ook bij uitkeringsinstantie UWV geld voor scholing aanvragen, maar dat is in veel gevallen niet genoeg om volledige omscholing te betalen. Hagenaar Donny Boelhouwer kan erover meepraten. Als parttime personal trainer kwam hij afgelopen zomer langs de kant te staan. Hij besloot zich te laten omscholen tot stukadoor. ,,Vrienden hadden mij verteld dat hier onwijs veel werk in is”, aldus Boelhouwer.

De opleiding die Boelhouwer wilde volgen, kostte ruim 6000 euro. Hij klopte aan bij het UWV: pas tien weken later kreeg hij te horen dat er slechts 2500 euro budget voor hem was. ,,Er bleek niks mogelijk. Alles liep via mailcontact, er is geen vast persoon. Er is werk zat, maar je wordt vanuit de WW niet gestimuleerd daar te komen. Er zijn ook potjes zat, maar niet voor mij. Ik ben er uiteindelijk vier maanden mee bezig geweest, terwijl ik hoopte binnen drie maanden aan het werk te zijn.”

Het ‘systeem’ blokkeert nu dat mensen als Boelhouwer zichzelf aan het werk helpen, stelt Wiersma. ,,Daar wil ik wat aan doen.” Het VVD-Kamerlid benadrukt dat hij mensen geen WW wil afpakken. ,,Het recht op WW wordt niet minder, maar mensen krijgen wel meer regie.” Daarnaast benadrukt hij dat zijn idee niet als verkapt bezuinigingsvoorstel moet worden gezien. ,,Er zullen partijen zeggen dat de overheid sowieso meer geld moet uittrekken voor scholing. Daar ben ik het mee eens en dat doen we ook. Maar deze middelen zijn uiteindelijk niet onbeperkt. Met de keuze-WW willen we iets extra’s kunnen doen.”

Het plan valt in goede aarde bij het bedrijfsleven. ,,De WW is nu vooral bedoeld als vangnet, maar het leed is dan eigenlijk al geschied, want mensen zijn werkloos geworden”, zegt directeur Harry van de Kraats van werkgeverskoepel AWVN. Hij is het met Wiersma eens dat de WW activerender moet worden. ,,Al moet je wel goed nadenken onder welke omstandigheden en voorwaarden je dit doet.”

Nog beter zou het zijn als mensen die werkloos dreigen te worden al voor die tijd een handje worden geholpen, aldus Van de Kraats. ,,Eigenlijk zouden we moeten zorgen dat mensen niet meer eerst in de WW komen. Kijk naar caissières: steeds meer supermarkten zullen kassavrij worden. Die banen zullen dus verdwijnen, terwijl die mensen over vaardigheden als klantgerichtheid beschikken waar ze in de horeca om zitten te springen. Daar moeten we tijdig op inspelen.”