Wet in de maak voor vrouwen die 'gevangenzitten' in een huwelijk

Deze zogeheten huwelijkse gevangenschap is voor (vooral) vrouwen in joods-orthodoxe en islamitische gemeenschappen een probleem, maar soms ook binnen het christendom en het hindoeïsme, oordeelde de universiteit van Maastricht. Schattingen lopen uiteen van tientallen tot enkele honderden vrouwen die van hun huwelijk af willen, maar waarbij de man dit traineert.

De nieuwe wet gaat het mogelijk maken dat rechters direct bij het regelen van de scheiding voor de wet ook een bevel kunnen afgeven dat het religieuze huwelijk ontbonden kan worden.

Nu kan dat nagenoeg niet, waardoor vrouwen die 'gevangenzitten' in een huwelijk, daar last van kunnen hebben, bijvoorbeeld als ze zonder hun man op vakantie gaan, of naar hun land van herkomst reizen. Ook zou het binnen gemeenschappen tot uitsluiting leiden. Nederlandse vrouwen van Pakistaanse komaf, lopen strikt genomen zelfs de kans om gestenigd te worden als ze met een nieuwe partner naar dat land zouden reizen. Al zijn de vrouwen voor de wet gescheiden, toch wordt hun nieuwe relatie als 'overspel' gezien.

Overigens wordt de wet niet waterdicht. Alleen als er sprake is van 'zwaarwegende belangen', waardoor medewerking 'in redelijkheid niet van hem of haar kan worden gevergd', is er ruimte voor een rechter om af te wijken. De Raad van State oordeelde dat ook de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging belangrijk is.

Toch stapt Dekker daar in principe overheen. ,,Het gaat om fundamentele vrijheden, maar wij vinden dat je in dit land zelf mag bepalen wie je trouwt, maar ook wanneer je wilt scheiden. We willen niet dat de vrijheid van de één die van de ander beknopt.”

Het wetsvoorstel kan waarschijnlijk op een meerderheid in de Tweede Kamer rekenen. Zeker voor oppositiepartij GroenLinks is het voorstel bijzonder. Tweede Kamerlid Kathalijne Buitenweg ijverde ervoor bij Dekker en schreef mee. ,,Dit is een enorm belangrijk voorstel. Ik heb dit altijd vanuit mensenrechten benaderd”, zegt ze. ,,Het recht om je eigen partner te kiezen betekent dat je ook het recht moet hebben om daarvan te scheiden.”

Nu oordelen rechters verschillend, zegt ze. ,,Sommigen legden een dwangsom op als mannen niet meewerkten met de scheiding, maar anderen deden niks, of stuurden een vrouw zelfs naar de sharia-rechtbank in Londen. Dat is natuurlijk onaanvaardbaar.”