Stilstaan bij tragische dood gezin
Zes dagen na de Duitse inval in 1940, koos de Joodse Meijer Nort uit Gorinchem voor de dood van zijn gezin en zichzelf. Als herinnering aan dit gezin wordt dinsdag een gedenksteen gelegd voor hun voormalige woning.
Delen per e-mail
Slechts één keer vertelde Nelly Leviticus aan dochter Emma Meijler over de gruwelijke vondst die ze 16 mei 1940 deed, zes dagen nadat de Duitsers Nederland binnenvielen. In het kort, daarna werd er nooit meer over gesproken, vertelt Meijler, die zelf in 1947 ter wereld kwam. ,,Mensen noemden ons altijd de ‘Nortjes’ en ik wilde op een gegeven moment weten waar dat vandaan kwam, want Nort was onze naam niet. Ik was toen een jaar of 6 à 8 en toen heeft ze het me verteld. Mijn moeder is er nooit overheen gekomen. Wat ze toen gezien heeft, is haar altijd bijgebleven.’’
Meijer Nort, geboren in Gorinchem, trouwde met de Culemborgse Betsie Wijzenbeek, haalde in 1920 zijn opticiendiploma en nam de winkel van zijn vader over, die naast brillen ook allerlei andere zaken verkocht. Het echtpaar kreeg drie zonen: Izak, Philip en Israël Harry. Het gezin nam actief deel aan het joodse gemeenteleven. De moeder van Emma Meijler werkte destijds in de zaak van de familie Nort: ,,Ze woonde bij de familie in, want ze paste ook op hun kinderen.’’
Het verhaal gaat onder de foto verder.
Na de inval van de Duitsers ziet het gezin geen uitweg. Op donderdag 16 mei 1940 kiest het voor de dood. ,,Wat we weten, is dat meneer Nort al voor het begin van de oorlog een pistool in zijn bezit had’’, vertelt Meijler. ,,Daar is het mee gedaan.’’ In een politierapport werd aangenomen dat hij eerst zijn vrouw en drie zoons neerschoot. Meijler: ,,Waarschijnlijk sliepen de jongens nog, ze droegen nog een nachtgewaad. Vervolgens sloeg hij ook de hand aan zichzelf.’’
De reden voor deze keuze van de familie, is niet met zekerheid vast te stellen. Wel is het zo dat er na de capitulatie landelijk een zelfmoordgolf onder Joden plaatsvond. Vermoedelijk speelden in het geval van de familie Nort de verhalen van familie en vrienden in Duitsland een grote rol. ,,Men wist wat er in Duitsland voor gruwelijke zaken speelden’’, aldus Meijler. Nelly, de moeder van Emma, trof de lichamen aan. Het is voor haar één van de klappen in het gezicht die zij tijdens en na de oorlog te verduren krijgt.
Onzekerheid
,,Na de oorlog begon de oorlog pas’’, verwoordt Karla Nooter (85) het leed. Samen met Peter Dekker zet ze zich al jaren in voor het plaatsten van stolpersteine in Gorinchem. Ze doelt op de onzekerheid die er na de bevrijding was, omdat voor veel mensen onduidelijk bleef wie de oorlog overleefd hadden.
Zelf verloor ze haar vader. Die onzekerheid heeft Emma’s moeder ook flink parten gespeeld, vertelt ze. Meijler: ,,Af en toe kwamen er brieven van het Rode Kruis. Voor zover ik weet, heeft mijn moeder maar één keer gehuild. Dat was toen ze zo’n brief kreeg. Uiteindelijk bleek dat een groot gedeelte van haar familie tijdens de oorlog omgekomen is. Daarnaast werd het leed van de Joden niet erkend.’’
Na de oorlog begon de oorlog pas.
Eind december kregen de eerste negen stenen, voor Joodse gezinnen die afgevoerd werden naar kampen in Europa, een plek.
De Duitse kunstenaar Gunter Demnig is initiatiefnemer van de gedenkstenen, maar kan er door de vele verzoeken komende dinsdag zelf niet bij zijn. ,,Als stichting in oprichting kun je dat nu ook zelf doen’’, licht Dekker toe.
De plaatsing van de vijf stenen voor de familie Nort aan de Gasthuisstraat 13 betekent veel voor Meijler. ,,Ik heb het zelf dan niet meegemaakt, maar toen ik geboren werd waren de omstandigheden verre van ideaal. Mijn moeder kreeg in die periode pas allerlei brieven van het Rode Kruis over haar familie. Ze heeft er nooit over gepraat. Ik kan me nog herinneren dat er in de derde klas van de middelbare school aandacht werd besteed aan de Jodenvervolging. Dat kwam voor mij toen uit het niets. Ik wist niet hoe ik daarmee om moest gaan en ben ook van die school afgegaan. Het plaatsen van deze gedenkstenen helpt voor mij bij de verwerking en misschien ook wel bij anderen. Kennelijk moet je er eerst oud voor worden, want ik kom daar nu pas aan toe.’’
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Na de Chinezen komen nu ook de Vietnamezen: nieuw automerk Vinfast naar Nederland
In navolging van de vele Chinese merken maakt dit jaar ook een Vietnaams automerk zijn debuut in Nederland. Vinfast heet het Vietnamese merk, dat na het Chinese MG, Aiways en (binnenkort) Byton en Xpeng de Nederlandse automarkt zal bestormen. -
Nick (57) over zijn energierekening: ‘Ik heb er inmiddels een sport van gemaakt’
Hoeveel geld besteedt u aan energie in huis? Hoe probeert u de kosten in de hand te houden? Deze vragen stellen we elke week aan een Nederlander. Vandaag: Nick de Graaf (57) uit Alphen aan den Rijn. -
Altena teleurgesteld in uitspraak Raad van State over gaswinning
-
PREMIUM
Zware knieblessure houdt Tim Schouten (GRC 14) jaar aan de kant: ‘Ik hoorde meteen een harde krak’
Tim Schouten - het 21-jarige talent van GRC 14 uit Giessen/Rijswijk - is een jaar klaar met voetballen. Tijdens de voorlaatste training van 2020 liep hij een zware knieblessure op. -
Waarom het tijdens een wandeling wél lukt een goed gesprek te voeren
Na zó lang thuiswerken snak je zelfs naar die ene irritante collega. Gewoon om even te babbelen over iets anders dan werk. Maar hoe houd je contact met collega’s als zoveel mogelijk thuisblijven de norm is. Trainer en auteur Mirjam Wiersma helpt je de onderlinge band warm te houden. Vandaag: wandelen.
-
Deel raad boos: ‘College zocht grens op, we hadden willen meepraten over Peeriscoop’
Het Gorcumse college heeft met zijn besluit om Productiehuis Peeriscoop 120.000 euro subsidie te verlenen, de grenzen opgezocht. ,,Wij zitten niet voor niets in de raad’’, zegt Marjo Molengraaf (ChristenUnie/SGP). -
Politie Vijfheerenlanden onderschept gestolen personenauto uit Houten
De politie Vijfheerenlanden kreeg donderdagavond een melding dat er een gestolen auto op de A2 ter hoogte van Vianen zou rijden. Meerdere politiemensen gingen op de uitkijk staan en al snel zagen ze de wagen rijden. De bestuurder van de auto is aangehouden. -
Opnieuw zorgen om ‘vele honderden kasten’ met honingbijen in Biesbosch
Verdringt de honingbij wilde bestuivers in de Biesbosch? Daarover maakt de partij Progressief Altena zich zorgen. De fractie heeft vragen gesteld aan het college van Altena. ‘Met name in de Noordwaard, maar ook in de Oostwaard, staan op dit moment vele honderden kasten, bevolkt door de daarbij behorende honingbijen’. Honingbijen kunnen andere bijensoorten beconcurreren, wat zorgt voor minder biodiversiteit.