Angstcultuur verlamt ambtenaren gemeente Rotterdam: ‘Niet zeuren, gewoon je werk doen’

Deze week overhandigde vakbond FNV 200 handtekeningen aan PvdA-wethouder Richard Moti, met het verzoek meer vaste contracten uit te delen. Leefbaar Rotterdam heeft vragen gesteld over de problemen. De partij vraagt om een onafhankelijk onderzoek naar het werkklimaat en de omgang met medewerkers.

Bang om weggestuurd te worden, denken flexwerkers van de dienst Werk en Inkomen wel twee keer na voordat ze hun mond opendoen. Voor werknemers die dat wel deden, volgde een contractbeëindiging. ,,Je mag niet zeuren, je moet gewoon je werk doen.”

Een van de medewerkers die van de ene op de andere dag niet meer terug hoefde te komen, doet anoniem zijn verhaal omdat hij zich officieel heeft aangemeld als klokkenluider. De Rotterdammer hielp sinds 2016 mensen met een beperking aan werk. Dat stopte eind dit jaar. De reden, zo kreeg hij te horen, was zijn handtekeningenactie om aandacht te vragen voor het grote aantal flexmedewerkers binnen zijn afdeling, die ‘wel twee keer nadenken voordat ze kritisch zijn’. ,,Mijn vertrek is niet meer en niet minder dan een afrekening voor mijn kritische opstelling”, zegt hij.

Een deel van het probleem ligt volgens Fatima EL Mourabit van vakbond FNV aan de grote hoeveelheid flexcontracten op de afdeling. Zonder vast contract heb je volgens haar geen poot om op te staan. Gemiddeld werken er 27 procent ‘flexers’ op de afdeling, volgens de gemeente. ,,Maar in sommige teams ligt dat aantal veel hoger, tot wel 80 procent”, zegt EL Mourabit. Dat zijn vooral teams die direct contact hebben met werkzoekenden.

Het gevolg is dat als collega’s kwalijke dingen zien, ze er niks mee durven doen, legt ex-flexmedewerker Imene Boulahrouz uit. ,,Bang om hun contract te verliezen.” Van haar geklaag over een disfunctionerende teammanager heeft ze spijt nu ze is weggestuurd.

Dat klagen niet wordt gewaardeerd, herkent ook een andere flexer die anoniem wil blijven omdat ze nog voor de gemeente werkt. Er ligt volgens haar een ‘taboe’ op. ,,Je mag niet zeuren, je moet gewoon je werk doen.” Als het niet bevalt, zoek je elders een baan, werd haar gezegd. Ze zegt haar kritiek aan het management niet te durven aankaarten. ,,Ik kan bijvoorbeeld niet uitspreken dat ik volledig achter de handtekeningenactie sta. Ik doe het niet, ik durf het niet. Ik heb een gezin te onderhouden.”

,,Als een ambtenaar zich niet veilig voelt om te zeggen waar het op staat, dan kunnen we inpakken”, zegt raadslid Ehsan Jami van Leefbaar Rotterdam. Ook hij heeft de afgelopen tijd gesprekken gevoerd met flexers. ,,Hoe er met hen wordt omgegaan, staat haaks op hoe de gemeente zich naar buiten uitspreekt. Het is net Pyongyang aan de Maas.”

In een motie die hij binnenkort indient, vraagt hij om een onafhankelijk onderzoek naar het werkklimaat en de omgang met medewerkers op de afdeling Werk en Inkomen. ,,Dat moet een extern onderzoek worden. De wethouder moet een stap opzijzetten.”

Hoewel er ‘ongetwijfeld dingen misgaan’, herkent de gemeente zich niet in het beeld dat (oud-)werknemers schetsen. ‘We zijn ons ervan bewust dat het aandeel uitzendkrachten binnen sommige organisatieonderdelen van W&I uit balans is’, schrijft een woordvoerder in een reactie. Maar er zou wel degelijk ruimte zijn voor een kritisch gesprek met leidinggevenden. De klachten van oud-medewerker Nederstigt deed de gemeente in eerste instantie af als het gevolg van een ‘impopulaire, maar noodzakelijke maatregel’ en ‘persoonlijke frustratie’.

De namen van de medewerkers die anoniem willen blijven, zijn bij de redactie bekend.