Balkenende gelooft nog steeds in VOC-mentaliteit
Tien jaar na zijn gewraakte uitspraak over de 'VOC-mentaliteit' keek oud-premier Jan-Peter Balkenende er vandaag voor één keer op terug. ,,Er waren natuurlijk ook duistere kanten aan de VOC, maar ik geloof nog steeds in die mentaliteit.''
Delen per e-mail
Hij leidde vier kabinetten, was acht jaar lang premier. ,,En volgens mij hebben we in die jaren veel bereikt,'' zei Jan-Peter Balkenende zondagmiddag in het Rotterdamse Maritiem Museum. ,,Maar wat weten de mensen er nog van? De Balkenende-norm, het skateboard, en de VOC-mentaliteit.''
En dus wilde Balkenende tien jaar na dato, op uitnodiging van de stichting Henry Hudson 500, best eens terugkijken. ,,Laten we zeggen: Nederland kan het weer!'', zei hij destijds in de Tweede Kamer. ,,Die VOC-mentaliteit. Over grenzen heen kijken! Dynamiek!'' En toen, nadat het hoongelach uit de oppositiebanken had geklonken, met verbaasde blik: ,,Tóch?''
Grove geweld
De kritiek was destijds niet mals. Want wist Balkenende, historicus nota bene, dan niet van de gruwelen die de VOC op haar naam had? De slavenhandel, de kapingen, het grove geweld? Natúúrlijk kende hij die, legde Balkenende vandaag uit. ,,Het is een verleden met mooie en duistere kanten. Ik was ooit in het slavernijmuseum op Curacao: daar kreeg ik tranen in de ogen. Er zijn vreselijke dingen gebeurd. En het is ook goed dat daar aandacht voor is.''
Maar de VOC-mentaliteit stond - en stáát - volgens Balkenende voor iets anders. ,,Voor de wil om het beste uit jezelf te halen, de beste willen zijn. Voor samenwerking, over de grenzen heen kijken. En voor risico's nemen. Die spirit, die hield mij bezig. En daar geloof ik nog steeds in. Mensen uit het bedrijfsleven, die waren het er helemaal mee eens. Die begrepen wat ik bedoelde.''
Hoogleraar
Balkenende - ogenschijnlijk nog even oud als tijdens die uitspraak tien jaar geleden - is tegenwoordig hoogleraar aan de Erasmus Universiteit, en 'senior advisor' van accountant EY. Zestig is hij nu, en zelden treedt hij naar buiten: over de politiek van na zijn vertrek zul je hem niet horen, zoals het een oud-premier betaamt.
Maar nu hij toch bezig was, wilde de oud-premier toch iets kwijt over de stand van het land. Want we kunnen anno 2016 best nog iets leren van die spirit van de VOC, vindt hij. ,,Amsterdam was in de zeventiende eeuw de hoofdstad van de financiële wereld. Maar onze leidende rol in die sector dreigen we nu te verliezen.'' Nederland, vindt de oud-premier, moet vol durven kiezen voor de nieuwe economie, voor innovatie, voor duurzaamheid. Niet tevreden zijn met waar we staan, maar nieuwe wegen inslaan, risico's nemen. Net als toen. En we moeten stoppen met het chagrijn over Europa. ,,Als we geen EU hadden, zouden we het moeten uitvinden. Die Europese samenwerking staat onder druk, maar heeft ons zoveel gebracht. Buiten Europa kijken ze er met bewondering naar.''
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Wat een plaatje! Saharazand zorgt voor schitterende zonsopkomst en zonsondergang
-
PREMIUM
Politieagent schiet bewoner neer na woningoverval, advocaat doet aangifte: ‘Situatie is verkeerd ingeschat’
-
Superbespaarders
Emma (25) redt het met 78 euro aan boodschappen per maand: ‘Ik eet graag linzensoep’
Sommige mensen kunnen enorm goed met geld omgaan. Of ze nu veel of weinig hebben, ze zijn creatief en mét resultaat. Hoe doen ze dat toch? Elke week laten we hier een superbespaarder aan het woord. Deze keer: Emma Mouthaan (25) studeert nog en belegt wat ze overhoudt om vroeg met pensioen te kunnen. -
‘Onze dochter was de redding voor de postnatale depressie van mijn vrouw’
Blijdschap, dankbaarheid trots: een nieuwe baby staat meestal synoniem aan een blije ervaring. Maar wat als jouw partner dat anders ervaart? Angst en somberheid horen ook bij het moederschap, maar daar praten we liever niet over. -
VOC-klassieker meert aan in Delfshaven
De enige zeilende 17de-eeuwse replica van Nederland, de Halve Maen, is vandaag afgemeerd in Delfshaven in Rotterdam. Hier ontmoette het schip de replica van het oorlogsschip De Delft uit de 18de eeuw. 's Avonds is er van alles te beleven. In de loods bij De Delft is er een lezing over Delfshaven en Delft.
-
PREMIUM
Rotterdamse woningmarkt is oververhit: ‘Voor een huis dat wij voor vijf ton aanboden, is 600.000 euro betaald’
-
PREMIUM
Rico Verhoeven gaat de strijd aan met werkloosheid
Kickbokser Rico Verhoeven krijgt al jaren veel persoonlijke berichten van fans. Op Instagram alleen al heeft hij 1,7 miljoen volgers. De verhalen van mensen die hun baan of onderneming kwijtraakten, inspireerden hem om heelnederlandwerkt.nl op te richten. De site is vanaf vandaag live. -
PREMIUMde Pollepel thuis
Met een plantaardige burger van Jack Bean verbeter je de wereld (een klein beetje)
Alles van fastfood-restaurant Jack Bean op het Kruisplein is plantaardig, veganistisch dus, zonder dierlijke producten. Niet meteen afhaken nu, want ze weten er ook vleeseters over de drempel te trekken met hun prijswinnende burgers.
In samenwerking met indebuurt Rotterdam