Energietransitie? Gemeenten hebben geen flauw benul wat ze ermee aan moeten
Het merendeel van de gemeenten in de regio Rijnmond heeft geen flauw benul wat het aanmoet met de energietransitie, de landelijke opgave om in 2030 de helft minder CO2 uit te stoten. Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek van AD en RTV Rijnmond naar het klimaatbeleid van de 26 gemeenten in deze regio.
Sommige resultaten zijn ontluisterend: op Brielle na heeft geen enkele gemeente een concrete doelstelling geformuleerd voor de lopende coalitieperiode. Vijf gemeenten weten niet eens hoeveel energie ze zelf gebruiken, vier gemeenten weten niet hoeveel van hun ambtenaren zich bezighouden met de energietransitie. Nissewaard (Spijkenisse e.o.) weet het geen van beide.
Wel zijn er een paar positieve uitschieters in de regio. Rotterdam, dat maar liefst 150 miljoen euro wil steken in de energietransitie, geldt als absolute kartrekker. Ook Dordrecht, Lansingerland, Capelle aan den IJssel en Molenlanden weten zich te onderscheiden. Maar kenners roepen Goeree-Overflakkee uit als een onvervalst ‘pareltje’.
Grote krul
Zo heeft het eiland de ambitie uitgesproken om al in 2020 energieneutraal te zijn, onder meer met behulp van grote windmolenparken. Een voordeel: Goeree ligt volop in de wind. Daarnaast stimuleert de gemeente het hergebruik van grondstoffen en onderzoek naar gebruik van waterstof als energiebron. ,,Een grote krul voor Goeree-Overflakkee. Waar een kleine en behoudende gemeenschap toch verrassend scherp en innovatief kan zijn’’, zegt Thijs de la Court van het Klimaatverbond Nederland, die de uitkomsten van de enquête doornam.
In een unieke samenwerking bundelen RTV Rijnmond en drie AD-titels (AD Rotterdams Dagblad en AD De Dordtenaar/Rivierenland) sinds enkele maanden de krachten om te bekijken hoe de regio zich voorbereidt op klimaatverandering. Naar 26 gemeenten is deze zomer een uitgebreide enquête gestuurd over de stand van zaken van het klimaatbeleid.
Lacune
Binnen de gemeente Goeree-Overflakkee, zo blijkt, zijn 3,8 ambtenaren bezig met de energietransitie. Veel gemeenten hebben het thema uitbesteed aan één enkele ambtenaar. Hardinxveld-Giessendam heeft er slechts een halve ambtenaar (0,5 fte) voor vrijgemaakt. Opvallend is dat Nissewaard, Alblasserdam, Vlaardingen en Hendrik-Ido-Ambacht niet weten hoeveel ambtenaren zich bezighouden met dit vraagstuk.
Bekijk in onderstaand interactief kaartje hoeveel fte jouw gemeente inzet voor de energietransitie. De tekst gaat verder onder het kaartje.
Het is niet de enige lacune. Ook de vraag hoeveel energie de gemeente zelf gebruikt, toch belangrijk om het goede voorbeeld te geven, kan niet altijd worden beantwoord. Brielle, Hoeksche Waard, Lansingerland, Nissewaard en Vijfheerenlanden hebben geen flauw idee.
Veilig non-antwoord
Wat is de geplande totale CO2-reductie in de huidige collegeperiode (tot maart 2022) eigenlijk? Alleen Brielle geeft een specifieke doelstelling, namelijk dat in 2021 de CO2 met 19 procent omlaag moet. Alle andere gemeenten hebben moeite met deze vraag. Vijf gemeenten komen met het veilige non-antwoord, dat ze in 2030 de nationale doelstelling van 49 procent CO2-reductie willen halen.
Maar liefst 15 van de 23 geven aan geen enkele doelstelling te hebben. Te weten: Alblasserdam, Capelle, Dordrecht, Hardinxveld-Giessendam. Hellevoetsluis, Hoeksche Waard, Hendrik-Ido-Ambacht, Lansingerland, Maassluis, Molenlanden, Nissewaard, Papendrecht, Sliedrecht en Vijfheerenlanden. En ja, ook het geprezen Goeree-Overflakkee.
Neem kleine stappen, maar maak ze afrekenbaar
,,Dit is toch eigenlijk onvoorstelbaar, zeker als er geen gericht beleid is’’, zegt hoogleraar Derk Loorbach, transitiedeskundige aan de Erasmus Universiteit. ,,Dit zijn nationale en internationale afspraken, bevestigd door de hoogste rechter. Daar moet een overheid serieus werk van maken. Neem kleine stappen, maar maak ze afrekenbaar.’’
Bekijk hieronder de CO2-uitstoot per gemeente, voor zover bekend. Een aantal gemeenten kon geen antwoord geven op de vraag hoeveel CO2 ze uitstoot. De tekst gaat verder onder het kader.
Dat ziet ook De la Court terug. ,,Er worden heel weinig spannende doelstellingen genoemd. En als die worden genoemd, dan sluiten ze aan bij het landelijke Klimaatakkoord. Maar geen enkele doelstelling hanteren, dat is echt flauwekul. Dan moet het beleid eigenlijk nog ontwikkeld worden. Beleid voeren is heel lastig zonder doelstellingen.’’
Dat is het beeld dat terugkomt bij veel gemeenten, zegt De la Court. ,,Eigenlijk lijkt het merendeel van de beleidsplannen heel erg op elkaar. Het is ‘copy paste’ van beleidsstukken, want ze moeten wat met klimaat. Er zit weinig originaliteit in. Terwijl klimaatbeleid bij uitstek een kwestie van pionieren is en de samenleving in beweging brengen. Dus niet volgen.’’
Gezamenlijk sausje
Als voorbeeld noemt hij de gemeenten in Voorne-Putten, die een gezamenlijk klimaatbeleid hebben. Net als het samenwerkingsverband van de Drechtsteden. ,,Tsja, daar gaat dan een gezamenlijk sausje overheen. Neem nu zo’n Routekaart Duurzaam Voorne-Putten. Daar staat eigenlijk helemaal niets in. Maar een kleine gemeente heeft best mogelijkheden. Je hebt niet veel budget, dus dan moet je op zoek gaan naar de kracht binnen de samenleving.’’
Het algemene beeld is dat Rotterdam er met kop en schouders bovenuit steekt. ,,Ja, die kunnen lekker brutaal uitpakken en dat doen ze ook’’, zegt De La Court.
Het verschil is groot, blijkt uit de getallen. Om de beginnen het budget: Het Rotterdamse stadsbestuur wil 150 miljoen euro steken in de energietransitie. Daarna volgt Capelle aan den IJssel, met een bedrag van 2,4 miljoen euro. En daarna Dordrecht en Goeree-Overflakkee, met ieder een budget van een miljoen euro. Of neem het aantal ambtenaren dat zich inzet voor de energietransitie. Rotterdam is koploper, op zeer grote afstand volgen Lansingerland (7,5 fte), Dordrecht en Capelle (ieder 5 fte).
Hoeveel budget is er in jouw gemeente beschikbaar gesteld voor de energietransitie? Bekijk hieronder het budget voor 2019 en het budget dat tot 2022 vrij is gemaakt. De tekst gaat verder onder het kaartje.
,,Rotterdam is een buitencategorie en met dit ambitieus stadsbestuur vergelijkbaar met een provincie,’’ zegt De la Court. ,,De stad heeft veel kennis in huis. Een sterk team, vijftig ambtenaren maar liefst. Dat is positief. Maar de opgave is enorm. Dat kan een gemeente niet alleen. Ik zie in Rotterdam weinig betrokkenheid van maatschappelijke organisaties. Dat is een zwak punt. De bevolking moet wel meedoen, hoewel dat in een stad natuurlijk moeilijker is dan in een dorp.’’
Zonnepanelen
Ondanks het ontbreken van CO2-doelstellingen noemen bijna alle gemeenten wel verschillende concrete maatregelen op de korte termijn. Zo wil Capelle aan den IJssel eind 2022 70.000 zonnepanelen hebben geplaatst. Molenlanden wil alle gemeentelijke gebouwen energieneutraal maken. Vlaardingen gaat de wijken in om mensen bewust te maken.
De meeste gemeenten zijn nu bezig met zaken als isolatie, energiebesparing, LED-verlichting (zowel in gebouwen als op straat) en het stimuleren van elektrisch rijden. In Dordrecht rijden alle bussen elektrisch. Brielle (‘opgenomen in routekaart’) en Hoeksche Waard (‘de nodige maatregelen’) noemen geen concrete acties – of nemen de enquête niet serieus.
Gevraagd naar het gemeentelijk wagenpark blijkt dat het gros nog op benzine of diesel rijdt. Opvallende uitschieter is Westvoorne: de gemeente heeft 13 bedrijfswagens en daarmee is de helft van het wagenpark elektrisch. Daarna volgt Rotterdam: 33 procent rijdt elektrisch, 49 procent hybride. Vlaardingen, Lansingerland en Capelle hebben ook relatief veel elektrische wagens.
Hoeveel elektrische bedrijfswagens rijden er rond in jouw gemeente? Bekijk het in onderstaande grafiek. De tekst gaat verder onder het overzicht.
Een van de meest ingrijpende maatregelen van de energietransitie is het aardgasvrij maken van bestaande woningen. Slechts vijf gemeenten durven aantallen te noemen. Rotterdam, Dordrecht, Capelle aan den IJssel, Sliedrecht en Vlaardingen. De getallen lopen uiteen: Rotterdam gaat voor 10.000 stuks, Vlaardingen houdt het bij 64 woningen.
Loorbach constateert in de antwoorden veel vrijblijvendheid en gebrek aan urgentie. ,, Gemeenten hebben niet veel inzicht in feiten en cijfers. Er zijn heel veel doelen en ambities, maar weinig concrete targets. Hier ligt een rol voor lokale politici.’’
Rotterdamse Klimaatakkoord
Wethouder Arno Bonte (GroenLinks, energietransitie) presenteert vrijdag het langverwachte Rotterdamse Klimaatakkoord, dat wordt ondertekend door ruim honderd bedrijven en maatschappelijke organisaties. Afgelopen half jaar zijn aan vijf ‘klimaattafels’ (Haven en Industrie, Mobiliteit, Schone Energie, Gebouwde Omgeving en Consumptie) tientallen maatregelen en projecten bedacht om de C02-uitstoot omlaag te brengen. Het resultaat wordt vrijdag bekendgemaakt, samen met de doorrekening van de C02-besparing door milieudienst DCMR.
Bekijk hier welke maatregelen jouw gemeenten bijvoorbeeld nemen om hun CO2-uitstoot te reduceren.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMMet video30
Onrust in Tirana: 12 Nederlanders en 48 Italianen aangehouden, 19 politiemensen gewond
Terwijl het op de twee fanzones in het centrum van Tirana groot feest was, tot middernacht, waren er elders in de stad confrontaties tussen politie en groepen Italianen of Nederlanders. Negentien politiemensen raakten gewond - eentje liep steekwonden op. Ook werden vier politiewagens beschadigd, vooral door het geweld van AS Roma-fans. -
VRAAG & ANTWOORD
‘Mag je autorijden met een koptelefoon op?’
‘Ik zie steeds meer mensen met een koptelefoon op achter het stuur van hun auto zitten’, schrijft lezer Hendrik de Groot in de wekelijkse vraag & antwoord-rubriek van onze autoredactie. ‘Ik heb het idee dat deze mensen de geluiden van buitenaf missen en daardoor niet goed kunnen reageren bij noodsituaties. Is dit niet verboden?’ -
PREMIUM
Tahmina (31) helpt vrouwen te praten over ervaringen met seksueel geweld: ‘Bijeenkomsten zijn vooral leuk’
Niet alleen vangt de Rotterdamse Tahmina Ashraf (31) getraumatiseerde vluchtelingenvrouwen op, ze heeft bovendien een manier gevonden om hen te laten praten over hun heftige ervaringen. Die aanpak krijgt nu landelijke navolging. ,,De bijeenkomsten zijn vooral leuk.’’ -
Pauline Bouvy wordt waarnemend burgemeester in Krimpenerwaard (en dus niet in Voorne aan Zee)
Pauline Bouvy-Koene uit Geervliet wordt waarnemend burgemeester van Krimpenerwaard. In de fusiegemeente Voorne aan Zee, die 1 januari ontstaat na een samengaan van Hellevoetsluis, Brielle en Westvoorne, werd gehoopt dat zij die functie daar zou krijgen. -
De zin en onzin van een digitaal notitieblok
Ze duiken steeds vaker op, digitale notitieblokken: tablets puur om aantekeningen op te maken. Waarom kan dit handiger zijn dan pen en papier?
-
Hoe zit het met de energietransitie? Het AD en RTV Rijnmond zoeken het samen uit
Wat kunnen inwoners van hun gemeente verwachten als het gaat om advies, subsidies en hulp bij bijvoorbeeld het plaatsen van laadpalen? Welke plaats doet het meest zijn best om zijn bewoners wegwijs te maken in grote of kleine maatregelen om energie te sparen of juist op te wekken? -
Man overleden na steekpartij in hotel in Rockanje, verdachte opgepakt
In een hotel waar veel arbeidsmigranten verblijven in Rockanje is een man om het leven gekomen na een steekpartij. Het hotel bevindt zich aan de Windgatseweg. Volgens de politiewoordvoerder ging aan het incident mogelijk een ruzie vooraf. Een man is aangehouden als verdachte. -
PREMIUM
De rentes gaan weer omhoog, wat betekent dat voor ons spaargeld?
De tijd van negatieve rentes lijkt voorbij. Wereldwijd moet weer betaald worden voor geleend geld. Wie profiteert daarvan en wie betaalt de rekening? Vier vragen over de stijgende rente.
In samenwerking met indebuurt Rotterdam