Iris de Kievith (links) en Annemarie Piscaer oogsten de fijnstof op de Schiekade. © Marco de Swart

Servies van fijnstof uit 010

Een kopje met een laagje luchtvervuiling, zouden mensen daar wel uit durven drinken? Over twee jaar is serVies, met fijnstofglazuur, te koop.

Nadia Berkelder 24-09-17, 08:00 Laatste update: 08:01

Tussen het voorbijrazende verkeer hebben Iris de Kievith en Annemarie Piscaer deze week fijnstof geoogst van de Schiekade. Gewoon, met een water en een zeem de tegels afsoppen en het vuil laten bezinken. Het bezinksel verwerken ze in glazuur. En met dat glazuur maken ze binnenkort echt Rotterdams serVies.

Met het project, dat ondersteuning krijgt van Citylab010, willen ze luchtvervuiling zichtbaar en tastbaar maken. ,,Fijnstof is een urgent probleem", zegt Piscaer. ,,Maar als je het niet ziet, is het moeilijk te begrijpen én is het lastig om er zelf consequenties uit te trekken. Glazuur op aardewerk maakt de luchtvervuiling wél zichtbaar."

Bijna elk normaal servies met een glanslaagje bevat stoffen die normaal niet zo gezond zijn. In glazuur zitten vaak zware metalen. Door het te bakken, reageert het en gaat het verbindingen aan: het materiaal krijgt een andere vorm en is niet meer gevaarlijk. Zo is het ook met het fijnstof, blijkt uit tests. Bij die proefjes met glazuur van Rotterdamse luchtvervuiling kwamen allerlei kleuren tevoorschijn. De Kievith: ,,Voor ons het bewijs dat er ijzer en andere metalen in de lucht zaten."

SerVies maakt de vervuiling in de stad zichtbaar
Annemarie Piscaer

Ze verzamelen niet alleen fijnstof door tegels en ramen af te soppen, Piscaer en De Kievith willen Rotterdammers óók vragen om een kom een aantal maanden in de vensterbank van hun huis te zetten. ,,Zodat het fijnstof kan neerslaan op het keramiek. Mensen leggen dan de vervuiling in hun omgeving vast", zegt De Kievith. Piscaer: ,,We doen het samen met de mensen in de stad. Het gaat ons ook om het proces."

Ze verheugen zich nu al op de verschillende kleuren die op de kommen zullen verschijnen na het bakken. Piscaer: ,,Op plekken waar veel auto's remmen, zit veel ijzer in de lucht. Zien we dat straks terug in het servies?" De Kievith: ,,Het zou goed kunnen dat de kleuren per straat anders zijn, omdat de samenstelling van delucht anders is. Het servies moet Rotterdam uitademen."

Kerstdiner
In het voorjaar willen ze vervuiling gaan oogsten, samen met Rotterdammers. De Kievith: ,,Het kerstdiner serveren we op een prototype. Een jaar laten moet het servies in productie zijn. Dan kun je het kopen in de stad of ervan eten in een restaurant."

,,We willen mensen bewust maken van het feit dat ze hun gedrag kunnen veranderen", zegt Piscaer. ,,Uit onderzoek blijkt dat de vervuiling in Rotterdam net zo heftig is voor mensen als dagelijks zeven sigaretten roken. Daar schrok ik van. Ik hoop eigenlijk dat we nog meemaken dat we ons serVies niet meer kunnen maken. Omdat de lucht te schoon is om er nog kopjes en borden mee te glazuren."