Zware operatie voor de boeg? Sporten helpt: ‘Ik kreeg weer vertrouwen in mijn lichaam’

Wouter de Jong (40) uit Nieuwerkerk aan den IJssel fietste jaarlijks 10 tot 12 duizend kilometer. Hij reed ook wedstrijden, voelde zich topfit in 2018. Maar toen kreeg hij last van zijn maag. Hij ging na een paar weken naar de dokter. Lag het aan zijn voeding? Een nieuw voedingsplan hielp niet. Uit een bloedcontrole kwam ook niks. De laatste mogelijkheid: naar het ziekenhuis voor een check. ,,Opeens hoorde ik: je hebt uitgezaaide darmkanker, die ook in je lever en lymfeklieren zit. Mijn wereld stond op zijn kop.’’ Zijn goede conditie hielp hem echter wel bij de behandeling.

Jan IJzermans is hoofd van de afdeling leverchirurgie in het Erasmus MC en opereert regelmatig kankerpatiënten. ,,Uit onderzoek onder darmkankerpatiënten bleek dat zij korter in het ziekenhuis lagen na een complexe operatie, als ze een goede conditie hadden.’’

Hij en zijn collega’s geven aan het begin van de behandeling bij hun patiënten aan hoe belangrijk het is om een goede conditie op te bouwen. ,,Hoe sterker je aan een operatie begint, hoe beter je eruit komt. Een operatie doet een beroep op je conditie. Het vraagt veel van je hart en longen, je bloeddruk gaat omhoog en je kunt bloed en vocht verliezen. Het is alsof je lichaam een sprint moet trekken.’’ Daarnaast zorgt een goede conditie voor sneller herstel. ,,Patiënten kunnen eerder rechtop uit bed stappen en lopen, bewegen en ademen beter wanneer hun lichaam sportieve inspanning gewend is.’’

Niet iedere patiënt heeft de motivatie om te sporten, na het horen van de diagnose kanker. ,,Het is een mentale aanslag, die eerder leidt tot een passieve houding. Je hoofd staat er zeker niet naar om te gaan sporten, terwijl het zo belangrijk is. Daarom zou het fijn zijn als zorgverzekeraars ons de financiële ruimte geven om patiënten hierin te begeleiden. We zouden graag twee mensen vrijmaken, die regelmatig contact opnemen met een patiënt voor zijn operatie. Die checken: heb je bewogen? Hoe is je voedingspatroon?’’

Het Erasmus MC doet die begeleiding nu zelf al regelmatig, ondanks het krappe personeelsbestand. ,,Als we denken dat iemand slecht de operatie ingaat zonder die extra aandacht, komen we in actie. Maar we willen deze begeleiding structureel aanbieden. Die zit nu nog niet in het pakket van de zorgverzekeraars. Die vergoeden in sommige situaties alleen de revalidatie, als er langdurige problemen ontstaan.’’

De Jong was voor de operatie aan zijn darmen al erg fit. Maar ja, zo’n diagnose geeft je natuurlijk een enorme klap. ,,Je ondergaat veel onderzoeken, loopt het ziekenhuis in en uit, hebt gesprekken met specialisten. Het is heel, heel, heel ingrijpend: niet alleen voor jezelf, maar ook voor je vrienden en familie.’’

En toch bleef hij ook in die periode sporten; het zorgde voor afleiding. ,,Ik ontsnapte even aan de realiteit. Zodra ik op de fiets stap, is de wereld van mij. Dan probeer ik mezelf te verbeteren, mijn tempo omhoog te gooien en mijn voorganger in te halen.’’

Hij ging de operatie dan ook in optimale conditie in. Die verliep niet vlekkeloos en toch herstelde De Jong vrij snel. ,,Nadat ik het ziekenhuis uit was, stapte ik al snel de fiets weer op. Ik ben vervolgens enorm goed geholpen door Sportgeneeskunde Rotterdam. Hun steun was onwijs geniaal.’’ Hij wist namelijk zelf niet wat hij kon en mocht doen, met kanker. ,,Ik verloor het vertrouwen in mijn lichaam volledig toen ik die diagnose kreeg. Ik was toch fit? Chemotherapie breekt je vervolgens ook nog eens af. Ik was steeds een week ziek van de chemo, in de tweede week voelde ik me iets beter, waarna de volgende kuur volgde. Dankzij Sportgeneeskunde Rotterdam ben ik toch blijven sporten. We stelden samen trainingsschema’s op en ze gaven me een schop onder mijn kont als ik die nodig had. Ik kreeg weer vertrouwen in mijn lichaam, voelde mezelf sterker worden, ondanks de chemo’s.’’

In maart 2020 onderbrak hij de chemotherapie, in samenspraak met zijn arts. De tumoren waren flink geslonken. ,,En dat bleven ze doen, ze zijn nu compleet verdwenen. Dat is best wonderbaarlijk.’’ Sindsdien ligt De Jong iedere drie maanden onder een scanapparaat in het ziekenhuis. Telkens is hij weer ziek van de angst. ,,Elke scheet die je dwarszit, wijt je aan een fysiek malheur.’’ Bij zijn meest recente scan, kreeg de veertiger hernieuwd vertrouwen in zijn lichaam. ,,Ik voel me momenteel zó goed, zó fit: nog beter dan voor de diagnose. Ik dacht: nu moet de uitslag wel goed zijn. Daardoor had ik minder last van die spanning.’’

En de uitslag was wederom goed. De Jong raadt iedere lotgenoot aan om te sporten, ook - of misschien wel juist - tijdens je behandeling. ,,Niet alleen deskundigen zeggen dat het goed voor je is. Kankerpatiënten die ik in de afgelopen jaren sprak ervaren hetzelfde positieve effect als ik. Het geeft je de energie om door te blijven gaan. Als ik was gestopt met sporten, had hier echt niet zo’n sterke Wouter gezeten.’’ Het was heerlijk voor zijn zelfvertrouwen. ,,Als ik iemand op de fiets inhaalde, wilde ik wel eens roepen: ‘Niet slecht hè, voor een kankerpatiënt!’’’