Alan Parker (1944-2020): Britse filmmaker ging controverse nooit uit de weg

Regisseur Sir Alan Parker, die vandaag op 76-jarige leeftijd na een lang ziekbed overleed, was een van de meest veelzijdige filmmakers van zijn generatie. Hij kon met elk filmgenre uit de voeten. Musicals (Fame, Bugsy Malone, Evita, The Commitments), thrillers (Mississippi Burning, Midnight Express) of romantisch drama (Shoot the Moon); Parker beheerste het allemaal. Vrijwel al zijn films waren zowel commerciële als artistieke successen.

Ab Zagt 31-07-20, 19:59 Laatste update: 31-07-20, 20:04

Parker, geboren in Londen, was in de eerste plaats een pragmatisch vakman. Dat had zeker met zijn achtergrond te maken als reclameschrijver. De boodschap van zijn films was altijd duidelijk. Recht door zee, geen mystificaties. De directheid (en het vaak aanwezige geweld) van zijn werk viel niet bij iedereen in de smaak, maar daar had Parker lak aan. Een kwaadwillende criticus bestempelde hem ooit als een ‘esthetische fascist’, maar ook daar kon de regisseur mee leven.

Soms zorgden zijn films voor ophef. Zoals Midnight Express (1978), dat zich in een Turkse gevangenis afspeelde, waar een Amerikaanse toerist belandde na opgepakt te zijn voor drugssmokkel. De film zorgde voor een diplomatieke rel met de Turkse regering die meende dat Parker het gevangenisleven (vol martelingen en corruptie) te veel had aangedikt. Het is een film die de tand des tijds wonderbaarlijk goed heeft overleefd. Bepaalde scènes gaan nog steeds door merg en been.

Muziekfilms waren een populair genre voor Parker. Hij verfilmde The Wall (1982) van Pink Floyd, maar die film was geen succes. Beter verging het Fame (1980), waarin muziekstudenten werden gevolgd. De film had de gelijknamige tv-serie tot gevolg, een grote hit in de jaren 80. Ook geslaagd was de verfilming van de musical Evita (1996) met een zeer acceptabele Madonna in de titelrol. Parker had geen moeite om haar in het gareel te houden.

Midnight Express uit 1978 met Brad Davis. © Filmdepot

Oscar

Een Oscar won Parker nooit. Hij werd als regisseur twee keer genomineerd, voor Midnight Express en Mississippi Burning (1988), een film over racisme in het zuiden van Amerika, die hem ook niet in dank werd afgenomen doordat hij de ware gebeurtenissen te veel naar zijn hand had gezet.

Parker nam in interviews nooit een blad voor de mond. Filmrecensenten omschreef hij ooit als eunuchs en met de Britse filmautoriteiten lag hij voortdurend overhoop omdat zij naar zijn oordeel veel te snobistisch hun werk deden, terwijl de volkse Parker, ook een groot voetballiefhebber (Arsenal was zijn team), meer de massa probeerde aan te spreken.

Dat is hem in al die jaren vaak gelukt. Films van Parker stellen zelden teleur. Veel van zijn werk kan vandaag de dag nog worden vertoond. Een retrospectief met de hoogtepunten van zijn oeuvre zou op geen enkel filmfestival misstaan.