Kiek'n naar het paasvuur en de trekkertrek

videoGeertjan Lassche richt in zijn documentaire Brommers kiek'n de camera op plattelandsjongeren in Overijssel. ,,Hier wordt veel meer gerelativeerd.''

Bert Janssen 13-04-17, 08:29 Laatste update: 13-04-17, 10:39

Thomas, Femke, Marc en Lian uit Espelo © VPRO

Zijn doel was helder. Filmmaker Geertjan Lassche wilde een oprecht beeld schetsen van het platteland. Geen Boer Zoekt Vrouw-achtig sprookje of de drankbacchanalen die SBS6 eerder uitzond. Eerlijk, zonder rauwe rafelranden te mijden.

Lassche kent het Overijsselse boerenleven, als 'zoon' van Rouveen. Lassche belicht plattelandsjongeren in het buurtschap Espelo (bij Holten) en in Nieuwleusen. Hij won stap voor stap hun vertrouwen. Zijn motto: genadeloos registreren, maar mild oordelen, net als in Het laatste jaar van FC Twente, zijn vorige project. Lassche laat een periode van een jaar zien, van carbidschieten in rijen melkbussen tot nieuwjaarswensen in de buurt, twaalf maanden later.

Op het platteland is alles erop gericht de harmonie in stand te houden
Geertjan Lassche

Zo filmt Lassche hoe in 'Splo' (dialect voor Espelo) een torenhoog paasvuur wordt gestapeld. Hij is paraat als 'zijn' jongeren de broedertwist over de hoogste boake van de concurrenten in Dijkerhoek verliezen. 'Helemaal niks in Espelo', zingen de winnaars triomfantelijk. De camera registreert vloeken, huilen, troosten en drinken (van veel pijpjes bier).

'Ode aan het maaiveld'

Typerend voor de levenshouding in het gebied vindt Lassche de onderkoelde reactie op een ongeluk. Een jong stel maakt brokken met een scooter, het meisje raakt gewond. Het is goed afgelopen, oordelen de slachtoffers. ,,Als iemand in het westen van de fiets rolt, levert dat een uur televisie op. Iedere scheet wordt groot gemaakt. De plattelandscultuur is precies omgekeerd. Hier wordt veel meer gerelativeerd.''

Lees verder onder de foto.

Afbeeldingen uit de documentaire Brommer Kiek'n © VPRO

Hij noemt zijn documentaire Brommers kiek'n een 'ode aan het maaiveld', niet aan 'koppen' die erboven willen uitsteken. Een ode aan saamhorigheid ook. ,,Op het platteland is alles erop gericht de harmonie in stand te houden.'' Zo zijn Luuk en Lianne in de eerste shots een setje, maar de verkering raakt uit. Luuk vat het luchtig op. 'Noa diss'n weer 'n friss'n' (na deze weer een andere), zegt hij broodnuchter. Sallanders houden niet van trammelant. ,,Je moet met elkaar verder, anders heb je niks'', heet het. Switchen van vriendengroep is er niet bij; er is maar één drinkkeet.

Lees verder onder de foto.

De jongeren - van loonwerker tot melkveehouder - vermaken zich bij ruige autocrosswedstrijden, barbecueënd voor hun keet, zwetend bij de trekkertrek of beesten borstelend voor de 51ste Fokveedag. 'Opgepoetste' koeien worden geprezen om de aanhechting in de vooruier en goeie benen.

Ze stapten in een volstrekt nieuwe wereld. Ze vinden het vrolijk en ontspannend.
Geertjan Lassche

Lassche liet stadse VPRO-collega's kijken naar zijn materiaal. ,,Ze stapten in een volstrekt nieuwe wereld. Ze vinden het vrolijk en ontspannend.'' Het 'kiek'n' in Brommers kiek'n is letterlijk bedoeld. Commentaar blijft grotendeels achterwege, 'kiekers' vellen hun eigen oordeel.

Plattelandsjongeren worden 'misschien wel de meest eigenzinnige subcultuur' genoemd. Of hun wereld verandert? Een jonge boer relativeert het: ,,Als je hier gelukkig bent, hoef je toch niet weg?''

Brommers kiek'n, maandag om 20.25 uur bij de VPRO op NPO2.