Oranjes moeten afzien van kunstveiling: ‘Dit is niet de koninklijke weg’

De kunstverkoop komt de Oranjes op veel kritiek te staan. Nederlandse musea die oude meesters verzamelen of er van af willen, hebben zich verplicht eerst elkaar te informeren en eventuele interesse bij collega’s af te tasten voordat een veilinghuis wordt ingeschakeld. Ook tal van particulieren ver- en ontzamelen in overleg met de musea. Zo niet de bekendste kunstverzamelaars van het land: de Oranjes.

,,Er is op geen enkele manier overleg geweest, dit is bepaald niet de koninklijke weg,’’ reageert Ex teleurgesteld. Zijn museum heeft verreweg de grootste collectie werken van Rubens van Nederland. Hij doet een moreel appèl op de koninklijke familie om (voorlopig) af te zien van de veiling, zodat Nederlandse musea in staat worden gesteld om op hun gebruikelijke manier geld te verwerven en de werken zo toch nog voor de Nederlandse kunstliefhebbers veilig te stellen. 

Salima Belhaj, kamerlid van regeringspartij D66, heeft vragen over de kwestie gesteld aan premier Rutte. ,,Als de werken naar het buitenland gaan, dan zien we ze niet meer terug.’’

De Vereniging Rembrandt, die ijvert voor het behoud van cultuurbezit in Nederland, sluit zich bij Ex en Belhaj aan. ,,Elke poging om enkele van deze werken voor Nederland te behouden, juichen wij alleen maar toe,’’ zegt directeur Fusien Bijl de Vroe-Verloop.

Saillant: prinses Beatrix is al 39 jaar beschermvrouwe van de vereniging. Bijl de Vroe-Verloop: ,,Daar zijn wij erg blij mee, maar dat betekent niet dat ik een directe lijn heb om dergelijke kwesties met haar te bespreken.’’

Mocht de veiling van de houtskooltekening van Rubens bij Sotheby’s op 30 januari doorgaan, dan verwacht het veilinghuis het werk voor zo’n 2 miljoen euro af te hameren. Ex: ,,Zo’n bedrag kunnen wij op deze termijn nooit opbrengen. En ik schat dat de New Yorkse verzamelaar en miljardair Leon Black (voormalige eigenaar van bananenmerk Chiquita, red.) deze tekening voor elke prijs zal willen verwerven.’’

De Rijksvoorlichtingsdienst reageert niet inhoudelijk op het appèl van Ex, in afwachting van het antwoord van Rutte op de Kamervragen. Eerder lieten de woordvoerders van het koninklijk huis weten dat ‘eigenaren van privécollecties in Nederland vrij zijn hun werken per veiling te verkopen mits, zoals in dit geval, alle wettelijke procedures worden vervolgd’.

De bij Sotheby’s aangeboden collectie werd grotendeels aangekocht door de toenmalige koning Willem II en diens echtgenote Anna Paulowna. ,,In een tijd dat alle uitgaven van de koninklijke familie rechtstreeks uit de Nederlandse staatskas kwamen,’’ meldt een prominente kunsthistoricus op voorwaarde van anonimiteit. ,,Daardoor zijn ze niet als privé-eigendommen te beschouwen.’’