'We zitten in een waanzinnige crisis omdat we slecht met onze aarde omgaan'

Het voelt als een moederdier die bij haar jonkies is gaan wonen'', zegt prinses Irene van Lippe-Biesterfeld (77). Haar heldere blauwe ogen kijken onderzoekend. Verscholen in de Wassenaarse bossen, zit ze buiten achter haar nieuwe huis aan een ronde houten tafel met een groot bloemstuk erop. Ze serveert thee en koekjes. Sinds vorig jaar woont ze op wandelafstand van haar vier kinderen en negen kleinkinderen.

,,Ik zit in een nieuwe fase van mijn leven'', zegt Irene. Het stormt hevig in Zuid-Afrika als een van haar kleinkinderen wordt geboren. ,,Er was geen telefoon. Ik moest naar een uithoek van het reservaat lopen en een berg op om te bellen. Voor je in het vliegtuig zit en de reis hebt gemaakt, ben je 24 uur verder. Mijn leeftijd, de kleinkinderen en het team dat ik achterlaat in het natuurreservaat Bergplaas in Zuid-Afrika hebben ervoor gezorgd dat ik hier meer ben.''

Ruim vijftien jaar geleden kocht ze een stuk grond van 5.000 hectare in het zuid-oosten van Zuid-Afrika. Het heet Bergplaas en Irene maakte er een natuurreservaat van waar ze projecten startte en retraites gaf. Ze schreef er een boek over dat vandaag verschijnt: Bergplaas, een verhaal. Irene lardeerde het met dagboekfragmenten, foto's van de natuur en zelfgemaakte tekeningen van dieren die op haar pad kwamen.  

U hebt daar een overweldigende natuur mee­gemaakt, ik kan me zo maar voorstellen dat u daar ooit begraven wilt worden.
,,Zeker, ik wil dat mijn as daar wordt uitgestrooid. Het is een unieke plek, het is zo bijzonder. Het is een helende plek, het heeft mij en anderen zoveel gegeven. Het is wild en in die half-woestijn kun je je nergens verbergen. Je wordt geconfronteerd met jezelf. Het is hoog in de bergen continu ander weer. Van storm naar de ongelooflijke hitte en de ijskou van Antartica die je in het gezicht blaast. Het is echt. Het is waar. Het is eerlijk.''  

Hoe is de liefde voor de natuur u bijgebracht in uw jeugd?
,,We waren als kinderen heel veel buiten. Mijn moeder (Juliana, red.) was dol op de natuur, we hadden altijd vakanties in Apeldoorn. We gingen naar de herten, picknickten, speelden tussen de varens. Dan was er mijn vader (prins Bernhard, red.) met al zijn films uit Afrika waar we naar moesten kijken. Als ik eerlijk ben, vond ik dat een beetje saai, want het waren allemaal amateurfilmbeelden van zijn vakanties. Hij maakte dat zelf mee in het wild, voor ons was dat heel anders dan voor hem.''  

Hoe bent u in Bergplaas terechtgekomen?
,,Twee ervaringen gingen daar aan vooraf. Ik was oververmoeid, je zou het een burn-out kunnen noemen, en ging een week naar de bergen om bij te komen. Daar had ik een ervaring die mij op een nieuw pad in mijn leven bracht. De oorspronkelijke scheiding tussen mij en de natuur die ik voelde, verdween daar in Zwitserland. Die scheiding had ik in mijn volwassen leven als pijnlijk ervaren. Zoals ik het in mijn jeugd pijnlijk vond, afgescheiden te zijn van anderen door de hekken om het paleis en de aparte school waar we heen gingen. De tweede ervaring is dat ik met mijn vader na de val van het apartheidsregime naar het ­Krugerpark ging. Daar zag ik tientallen auto's met mensen met hun fotocamera's jagen op de Big Five. Ze drongen de comfortzone van de wilde dieren binnen. Ik dacht: dat moet anders kunnen.''  

U koopt Bergplaas en ontwikkelt het tot een natuurreservaat, waar natuurgidsen worden opgeleid en jongeren uit achterstandswijken weer in contact raken met de natuur. 
,,Ik houd van delen. Ik wist dat toen ik Bergplaas kon aankopen, dat niet alleen voor mijn plezier zou zijn. Ik wilde daar zoveel mogelijk mensen van laten genieten en hen de kans bieden zich weer te verbinden met de natuur en hun eigen innerlijk in deze omgeving. Maar eerst wilde ik het land leren kennen en die ontmoeting helemaal ondergaan. Gezwommen in de rivieren, naar de stilte geluisterd, geen elektrisch licht, geen smartphone waar je in opgaat en een derdehands bakkie. Misschien waren dat wel de drie beste jaren van mijn leven. Alles zelf doen. Ik vond het heerlijk.''   

In uw boek beschrijft u uw ervaringen met de natuur op Bergplaas. U bent met wilde dieren, ongelooflijk stoer dat u dat doet, maar u neemt dan toch risico's?
,,Nee... nee... nee...Ten eerste ben ik niet bang, maar ik weet wel wanneer het gevaarlijk is.''   

Maar u mediteert bij de leeuwen!
,,Die zitten achter een hek. Dat moet van de wet, een heel hoog hek van 2,40 meter, en daarachter nog een hek.''